اجرا گذاشتن مهریه
- خانه
- اجرا گذاشتن مهریه
مهریه یکی از حقوق مالی زنان در عقد نکاح است که از همان لحظه‌ی امضا شدن عقدنامه به زن تعلق می‌گیرد. در بسیاری از مواقع، به دلیل اختلافات زناشویی یا مشکلات مالی، زن تصمیم می‌گیرد اجرا گذاشتن مهریه را در دستور کار قرار دهد. این اقدام می‌تواند از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت اسناد رسمی انجام شود. در این مقاله از وب‌سایت وکلای ایران به طور کامل مراحل، مدارک، هزینه‌ها و عواقب اجرا گذاشتن مهریه بررسی می‌شود تا شما با دیدی روشن‌تر برای پیگیری این حق قانونی اقدام کنید.
مهریه مالی است که مرد در زمان عقد نکاح، متعهد به پرداخت آن به همسر خود می‌شود. این مال می‌تواند سکه، وجه نقد، ملک، طلا، زمین، سهام یا هر مال دارای ارزش مالی باشد. بر اساس قانون و شرایط ضمن عقد، مهریه به چند نوع تقسیم می‌شود:
به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود.
زوجه هر زمان بخواهد می‌تواند آن را از زوج مطالبه کند.
در صورت امتناع مرد از پرداخت، زن حق دارد برای اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت اقدام نماید.
مطالبه مهریه تنها زمانی امکان‌پذیر است که زوج توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد.
اثبات استطاعت مالی زوج بر عهده زن است.
این نوع مهریه معمولاً در عقدنامه تصریح می‌شود.
پرداخت مهریه منوط به توانایی و استطاعت مالی زوج در آینده است.
شباهت زیادی به مهریه عندالاستطاعه دارد، اما با این تفاوت که زمان و شرایط پرداخت ممکن است در عقد مشخص شود.
در این نوع، تاریخ یا شرایطی خاص برای پرداخت مهریه تعیین می‌شود (مثلاً بعد از تولد فرزند اول).
تا زمان فرا رسیدن موعد، زن حق مطالبه ندارد.
برعکس مهریه موجل، زن بلافاصله پس از عقد می‌تواند آن را مطالبه کند.
این نوع، معمول‌ترین حالت در کنار عندالمطالبه است.
گاهی مهریه می‌تواند تعهد به انجام کاری باشد (مانند آموزش قرآن یا سفر حج).
البته این نوع مهریه باید دارای ارزش مالی یا معنوی مشروع باشد تا از نظر قانونی معتبر شناخته شود.
در ادامه، هنگام بررسی نحوه اجرا گذاشتن مهریه، خواهیم دید که نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) تأثیر مستقیمی بر سرعت و سهولت وصول آن دارد. همچنین، حضور وکیل خانواده و وکیل طلاق می‌تواند در کاهش پیچیدگی‌های حقوقی و کوتاه‌تر شدن روند رسیدگی بسیار مؤثر باشد.
اجرای مهریه از دو طریق اجرای ثبت و دادگاه خانواده امکان‌پذیر است. در ادامه، هر روش به صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح داده می‌شود:
مراجعه زوجه به دفترخانه ازدواج و ارائه مدارک شناسایی و سند ازدواج
درخواست صدور اجراییه مهریه از دفترخانه
تکمیل فرم‌های مربوط به استعلام اموال زوج
امکان ثبت درخواست ممنوع‌الخروجی زوج (برای جلوگیری از خروج وی از کشور)
مراجعه به اداره اجرای ثبت و تشکیل پرونده اجرایی
ابلاغ اجراییه به زوج و دادن مهلت ۱۰ روزه برای پرداخت مهریه
در صورت عدم پرداخت، درخواست توقیف اموال (ملک، خودرو، حساب بانکی و …) توسط زوجه یا وکیل
در نهایت، مزایده اموال توقیفی و وصول مهریه از محل فروش آن
برای آشنایی بیشتر با سایر حقوق مالی زن مانند اجرت‌المثل ایام زوجیت، می‌توانید به مقاله اجرت المثل ایام زوجیت مراجعه کنید.
اخذ گواهی از اداره اجرای ثبت مبنی بر ارجاع پرونده به دادگاه
مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست مهریه
در صورت نیاز، ثبت درخواست قرار تأمین خواسته برای توقیف فوری اموال
تشکیل جلسه رسیدگی در دادگاه و صدور حکم پرداخت مهریه
اگر زوج توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار بدهد.
در صورت پذیرش اعسار، دادگاه حکم به قسط‌بندی مهریه خواهد داد.
برای اینکه زن بتواند مهریه خود را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت مطالبه کند، لازم است برخی مدارک را ارائه دهد. این مدارک به شرح زیر هستند:
مدارک شناسایی زوجه: شناسنامه و کارت ملی معتبر
سند ازدواج: اصل عقدنامه یا رونوشت رسمی آن از دفترخانه
ثبت‌نام در سامانه ثنا: برای ارسال و دریافت ابلاغیه‌های قضایی
مدارک تکمیلی (در صورت وجود): تصویر سند یا پلاک ثبتی ملک، خودرو، یا شماره حساب بانکی به نام زوج برای توقیف
مدت زمان لازم برای اجرا گذاشتن مهریه بسته به مسیر انتخابی متفاوت است:
در اجرای ثبت، اگر مرد توانایی پرداخت داشته باشد، فرآیند می‌تواند ظرف چند هفته به نتیجه برسد.
در دادگاه خانواده، ممکن است چند ماه تا یک سال زمان ببرد؛ به ویژه اگر مرد ادعای اعسار کند.
انتخاب روش بستگی به شرایط شما دارد:
اگر مرد اموال قابل شناسایی دارد → اجرای ثبت مهریه سریع‌تر است.
اگر اموال پنهان شده یا اختلافات خانوادگی شدید است → دادگاه خانواده نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود.
اقدام زن برای اجرا گذاشتن مهریه می‌تواند پیامدهای مختلفی داشته باشد:
مرد ممکن است ممنوع‌الخروج شود. ممنوع‌الخروج شدن زن توسط شوهر نیز موضوعی مشابه در حقوق خانواده است.
امکان توقیف اموال، حقوق یا حساب‌های بانکی وجود دارد.
در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، حتی حکم جلب صادر می‌شود.
امروزه با پیشرفت سامانه‌های قضایی، می‌توان برای مطالبه و اجرای مهریه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کرد. این روش به ویژه زمانی کاربرد دارد که:
زوجه ابتدا به دفترخانه مراجعه کرده و اجراییه مهریه دریافت کرده باشد، اما
مالی از سوی زوج برای توقیف پیدا نشده باشد.
با ارائه گواهی از اجرای ثبت، زوجه می‌تواند دادخواست مطالبه مهریه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند.
کاهش هزینه‌ها
هزینه ثبت دادخواست آنلاین، به مراتب کمتر از مراجعه حضوری به دادگاه است.
صرفه‌جویی در زمان
نیازی به حضور فیزیکی در دادگاه نیست و تمام مراحل به صورت آنلاین انجام می‌شود.
افزایش سرعت رسیدگی
پرونده‌ها در سامانه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی معمولاً سریع‌تر بررسی می‌شوند.
ورود به سامانه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
ثبت نام و ورود به حساب کاربری
انتخاب گزینه مطالبه مهریه در بخش خدمات قضایی
تکمیل فرم شامل اطلاعات زوج، زوجه و مهریه
اسکن و بارگذاری مدارک مورد نیاز
پرداخت هزینه ثبت دادخواست به صورت آنلاین
دریافت کد رهگیری برای پیگیری وضعیت پرونده
استفاده از این روش به شما کمک می‌کند تا روند اجرای مهریه سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام شود. برای اطلاعات بیشتر در زمینه تغییر توافقات و جزئیات طلاق، می‌توانید به مقاله تغییر توافقات در طلاق توافقی مراجعه کنید.
هزینه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
هزینه ثبت دادخواست یا صدور اجرائیه
هزینه وکیل (در صورت استفاده از وکیل متخصص خانواده)
هزینه کارشناسی یا ارزیابی اموال
پرداخت این هزینه‌ها در برابر مبلغ مهریه بسیار ناچیز است و بسیاری ترجیح می‌دهند برای سرعت بیشتر، از وکیل استفاده کنند.
یکی از موضوعات مهمی که در پرونده‌های اجرا گذاشتن مهریه مطرح می‌شود، بحث قسط‌بندی است. بسیاری از مردان به دلیل ناتوانی در پرداخت یکجای مهریه، تقاضای اعسار می‌کنند.
اعسار: یعنی مرد ثابت کند که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد.
تقسیط: در این حالت، دادگاه با توجه به توان مالی مرد، میزان و تعداد اقساط مهریه را تعیین می‌کند.
به عنوان مثال، اگر مهریه ۳۰۰ سکه باشد و مرد تنها توانایی پرداخت ۵۰ سکه نقد و ماهی یک سکه را داشته باشد، دادگاه می‌تواند این شرایط را به عنوان حکم نهایی صادر کند.
توجه داشته باشید که در صورت عدم پرداخت اقساط، زن می‌تواند مجدداً درخواست صدور حکم جلب کند.
یکی از ابزارهای قانونی زن در اجرا گذاشتن مهریه، دریافت حکم جلب است.
مرد محکوم به پرداخت مهریه شود.
مالی برای توقیف معرفی نشود یا مرد آن را پنهان کرده باشد.
مرد از پرداخت اقساط یا مبلغ نقدی تعیین‌شده خودداری کند.
در این حالت، زن می‌تواند تقاضای حکم جلب کند و مرد تا زمان پرداخت یا توافق، بازداشت خواهد شد.
یکی از باورهای اشتباه این است که زن فقط در صورت طلاق می‌تواند مهریه‌اش را بگیرد. در حالی که مهریه حق قانونی زن است و ارتباطی به طلاق ندارد.
زن در طول زندگی مشترک می‌تواند اقدام به اجرا گذاشتن مهریه کند.
حتی اگر مرد تمایلی به طلاق نداشته باشد، این حق قانونی زن محفوظ است.
در بسیاری از پرونده‌ها، زنان برای ایجاد فشار روانی یا مالی روی مرد از این حق استفاده می‌کنند.
طبق قوانین جدید، محدودیت‌هایی برای اجرا گذاشتن مهریه ایجاد شده است:
برای زندانی کردن مرد به دلیل عدم پرداخت مهریه، سقف ۱۱۰ سکه تعیین شده است.
بیش از ۱۱۰ سکه صرفاً از طریق توقیف اموال و دارایی‌ها وصول می‌شود.
مردان می‌توانند به راحتی تقاضای اعسار و قسط‌بندی بدهند.
این تغییرات برای جلوگیری از پر شدن زندان‌ها به دلیل مهریه تصویب شده‌اند.
در بسیاری از عقدنامه‌ها عبارت مهریه عندالمطالبه یا مهریه عندالاستطاعه نوشته می‌شود.
مهریه عندالمطالبه: هر زمان که زن بخواهد، مرد موظف به پرداخت است و نمی‌تواند از ناتوانی مالی به عنوان دلیل استفاده کند.
مهریه عندالاستطاعه: زن باید ثابت کند که مرد توان مالی دارد، در غیر این صورت امکان اجرا گذاشتن مهریه به شکل فوری وجود ندارد.
برای اینکه در انتخاب مسیر درست دچار سردرگمی نشوید، جدول زیر را ببینید:
اگر مرد اموال یا حساب بانکی قابل توقیف داشته باشد، بهترین و سریع‌ترین روش، اجرای ثبت مهریه است.
بله، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی امکان ثبت دادخواست مهریه به صورت آنلاین وجود دارد.
اصل عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی زن، و در صورت امکان معرفی اموال مرد.
بله، اجرا گذاشتن مهریه بدون طلاق نیز ممکن است و زن در هر زمان می‌تواند اقدام کند.
خیر. در صورت پنهان کردن اموال، زن می‌تواند به دادگاه شکایت کند و حتی حکم جلب بگیرد.
موضوع ممنوع‌الخروج شدن مرد در مهریه با موضوع ممنوع‌الخروج شدن زن توسط شوهر ارتباط نزدیکی دارد.
بحث پرداخت مهریه به صورت اقساط مشابه موضوع شرایط صحت قراردادها است.
در برخی موارد، زن برای فشار بیشتر علاوه بر مهریه به سراغ دعاوی دیگری مانند روش شکایت از کارفرما یا ضمانت‌نامه بانکی هم می‌رود.
یکی از پرچالش‌ترین مباحث حقوق خانواده، ارتباط بین اجرا گذاشتن مهریه و طلاق است.
زن می‌تواند بدون درخواست طلاق، تنها برای مهریه اقدام کند.
در بسیاری از پرونده‌ها، زنان پس از دریافت مهریه حاضر به ادامه زندگی مشترک می‌شوند.
گاهی مرد برای رهایی از پرداخت مهریه، زن را به طلاق توافقی ترغیب می‌کند تا با بخشش مهریه، رضایت او را جلب کند.
در نتیجه، مهریه ابزاری برای چانه‌زنی در روند طلاق نیز محسوب می‌شود.
بسیاری از زنان پس از اجرا گذاشتن مهریه به دلایل مختلف از جمله مصالحه خانوادگی یا ترس از طولانی شدن روند قضایی، تصمیم می‌گیرند بخشی یا تمام مهریه خود را ببخشند.
بخشش مهریه در هر مرحله از روند قضایی امکان‌پذیر است.
این بخشش می‌تواند در قالب طلاق توافقی یا یک اقرارنامه رسمی در دفترخانه ثبت شود.
در صورت بخشش، مرد از ادامه تعهد مالی نسبت به مهریه معاف خواهد شد.
طبق قانون جدید، مرد تنها در صورتی به زندان می‌رود که تا سقف ۱۱۰ سکه توانایی پرداخت نداشته باشد.
اگر مرد تا ۱۱۰ سکه را پرداخت یا قسط‌بندی کند، دیگر حبس شامل حال او نمی‌شود.
برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، صرفاً توقیف اموال و دارایی‌ها در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین، زنانی که مهریه‌های سنگین دارند باید آگاه باشند که ضمانت زندان برای تمام مهریه وجود ندارد.
مدت زمان لازم برای اجرا گذاشتن مهریه بسته به روش انتخابی (دادگاه یا اجرای ثبت) متفاوت است. به طور کلی، این بازه زمانی بین ۵ ماه تا یک سال برآورد می‌شود.
در اجرای ثبت، اگر زوج اموالی شناسایی‌شده داشته باشد و همکاری کند، روند سریع‌تر انجام می‌شود و ممکن است در چند ماه نتیجه حاصل شود.
در دادگاه خانواده، به دلیل برگزاری جلسات رسیدگی، صدور حکم، امکان اعتراض و بررسی اعسار زوج، این مدت معمولاً طولانی‌تر است.
توجه داشته باشید که این بازه زمانی، تقریبی بوده و بر اساس تجربه عملی و رویه موجود در محاکم بیان می‌شود. عواملی مانند:
همکاری یا عدم همکاری زوج
شناسایی اموال قابل توقیف
اعتراضات احتمالی
تراکم کاری دادگاه‌ها
می‌توانند این مدت را کوتاه‌تر یا طولانی‌تر کنند.
توصیه می‌شود برای جلوگیری از اتلاف وقت و تسریع روند، از وکیل متخصص مهریه کمک بگیرید. وکیل با آشنایی به رویه‌ها و ثبت به‌موقع اقدامات، می‌تواند مدت زمان اجرا گذاشتن مهریه را به حداقل برساند.
خانمی با مهریه ۵۰۰ سکه اقدام به اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه کرد.
مرد ادعای اعسار کرد و تنها توانایی پرداخت ۳۰ سکه نقدی و ماهی یک سکه را داشت.
دادگاه با بررسی مدارک مالی، همین حکم را صادر کرد.
زن توانست بخشی از حق خود را به‌صورت تدریجی دریافت کند.
در عقدنامه زن و مرد عبارت "مهریه عندالاستطاعه" درج شده بود.
زن اقدام به اجرا گذاشتن مهریه کرد اما چون مرد هیچ ملک یا حساب بانکی به نامش نداشت، دادگاه نتوانست حکمی به نفع زن صادر کند.
زن تنها در صورتی می‌توانست به حق خود برسد که توانایی مالی مرد را ثابت کند.
زنی برای ۳۰۰ سکه اقدام به اجرای ثبت مهریه کرد.
دفترخانه بلافاصله اجرائیه صادر کرد.
حساب بانکی مرد توقیف شد و بخشی از مهریه پرداخت گردید.
این روش سریع‌تر از دادگاه نتیجه داد.
گاهی اجرا گذاشتن مهریه با مسائل دیگری از حقوق خانواده و کیفری گره می‌خورد:
مرد برای جلوگیری از توقیف اموال، اقدام به انتقال صوری دارایی‌ها می‌کند که می‌تواند مشمول جرم توهین و فحاشی یا افشای اسرار خصوصی در جریان دادگاه شود.
برخی مردان برای فرار از مهریه اقدام به خروج از کشور می‌کنند که با درخواست زن، ممنوع‌الخروجی صادر می‌شود.
در پرونده‌های خاص، حتی شاهد ارتباط موضوع مهریه با تقسیم ارث یا وکالت‌نامه‌ها نیز هست.
قبل از هر اقدامی، مشورت با وکیل متخصص خانواده بهترین راهکار است.
اگر مرد دارای اموال است، مسیر اجرای ثبت سریع‌تر خواهد بود.
اگر اموالی در دسترس نیست، بهتر است از طریق دادگاه اقدام شود تا امکان حکم جلب فراهم شود.
استفاده از سامانه‌های اینترنتی می‌تواند زمان و هزینه شما را کاهش دهد.
اجرا گذاشتن مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زنان است که می‌تواند در هر مرحله از زندگی مشترک یا حتی بدون طلاق انجام شود. انتخاب مسیر درست (دادگاه یا اجرای ثبت)، آشنایی با قوانین جدید، مدارک لازم و روش‌های مختلف وصول مهریه، نقش مهمی در موفقیت پرونده دارد. در نهایت، توصیه می‌شود برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و تسریع در روند پرونده، از تجربه وکلای خبره استفاده کنید. وب‌سایت وکلای ایران با بهره‌گیری از تیمی متخصص می‌تواند در تمام مراحل اجرا گذاشتن مهریه همراه شما باشد.
اجرا گذاشتن مهریه، فرآیندی قانونی است که زن با استفاده از آن، مهریه تعیین شده در عقدنامه را از مرد دریافت می‌کند. این اقدام می‌تواند از طریق اجرای ثبت یا دادگاه انجام شود.
استفاده از اجرای ثبت مهریه معمولاً سریع‌ترین روش است، به ویژه اگر زوج دارای اموال قابل توقیف باشد.
خیر، زن می‌تواند حتی بدون طلاق نیز مهریه خود را مطالبه کند.
شناسنامه و کارت ملی زوجه اصل یا رونوشت عقدنامه ثبت‌نام در سامانه ثنا مدارک مالی و سند اموال زوج (در صورت وجود)
بسته به روش و شرایط پرونده بین ۵ ماه تا ۱ سال طول می‌کشد.
بله، اگر زوج توانایی پرداخت یک‌جا نداشته باشد، با ارائه دادخواست اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساط تعیین می‌کند.
بله، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می‌توان دادخواست مهریه را ثبت و پیگیری نمود.
عندالمطالبه: زن هر زمان می‌تواند مهریه را مطالبه کند. عندالاستطاعه: مطالبه تنها در صورت توانایی مالی زوج امکان‌پذیر است.
در این صورت، ابتدا از طریق اجرای ثبت اقدام می‌شود و در صورت بی‌نتیجه بودن، از دادگاه درخواست حکم جلب یا ممنوع‌الخروجی می‌توان کرد.
بله، اموال مانند خانه، زمین، خودرو و حساب بانکی قابل توقیف هستند.
بله، زن می‌تواند بخشی یا تمام مهریه را ببخشد، حتی پس از شروع فرآیند اجرا.
وقتی زوج تا سقف ۱۱۰ سکه توانایی پرداخت ندارد و از پرداخت خودداری کند، دادگاه می‌تواند حکم جلب صادر کند.
بله، در صورت داشتن وکیل طلاق یا وکیل مهریه، زن می‌تواند به صورت غیرحضوری اقدام کند.
خیر، مهریه جداست اما زن می‌تواند به صورت جداگانه اجرت‌المثل ایام زوجیت یا نفقه را مطالبه کند.
هزینه‌ها شامل هزینه اجراییه، هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و حق‌الوکاله وکیل می‌شود و با توجه به روش انتخابی متفاوت است.
بله، اگر مهریه سکه یا طلا باشد، در زمان وصول به نرخ روز محاسبه می‌شود.
بله، مطالبه مهریه به طلاق وابسته نیست و حتی در حین زندگی مشترک امکان‌پذیر است.
فقط در صورتی که مرد تا سقف ۱۱۰ سکه توانایی پرداخت نداشته باشد و از پرداخت خودداری کند، زندان ممکن است اعمال شود.
اجرای ثبت: سریع‌تر، مستقیم و بدون دادرسی طولانی دادگاه: مناسب وقتی اموال زوج مشخص نیست یا نیاز به حکم جلب/تقسیط است
داشتن وکیل متخصص باعث می‌شود روند سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و قانونی‌تر انجام شود و احتمال بروز اشتباه کاهش یابد.
