مجازات جرم خیانت در امانت چیست؟
- خانه
- مجازات جرم خیانت در امانت چیست؟
مجازات جرم خیانت در امانت در قانون ایران بین شش ماه تا سه سال حبس است. در این مقاله به تعریف جرم، شرایط اثبات، تفاوت با کلاهبرداری و سرقت، و مراحل شکایت کیفری پرداختهایم.
جرم خیانت در امانت یکی از جرایم شایع در روابط اجتماعی و اقتصادی است که میتواند به اعتماد عمومی ضربه بزند. بسیاری از افراد بدون آگاهی از قوانین، اموال یا اسنادی را در اختیار دیگران قرار میدهند و در مواردی با سوءاستفاده، ضررهای مالی و معنوی جبرانناپذیری متحمل میشوند. آشنایی با مجازات جرم خیانت در امانت و شرایط اثبات آن، نقش مهمی در پیشگیری از تضییع حقوق افراد دارد. در این مقاله، به صورت جامع به تعریف جرم خیانت در امانت، ارکان قانونی، شرایط اثبات، تفاوت آن با جرایمی مثل سرقت و اختلاس، و همچنین مجازات قانونی خیانت در امانت خواهیم پرداخت.
بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول، اسناد یا هر چیزی به عنوان امانت به کسی سپرده شود و شخص سپردهگیرنده آن را به ضرر مالک استعمال، تصاحب یا تلف کند، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
ویژگیهای اصلی این جرم:
وجود مال یا سندی که به صورت قانونی در اختیار فرد قرار گرفته است.
سپرده شدن مال بر اساس قرارداد یا توافق.
سوءاستفاده یا تصرف به ضرر مالک.
مطابق با ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم خیانت در امانت عبارت است از:
حبس از ۶ ماه تا ۳ سال.
در برخی موارد، دادگاه میتواند علاوه بر مجازات حبس، فرد را به پرداخت خسارت نیز محکوم کند.
جدول زیر به طور خلاصه میزان مجازات خیانت در امانت را نشان میدهد:
عنوان | مجازات قانونی | توضیحات |
---|---|---|
حبس | ۶ ماه تا ۳ سال | بسته به شرایط پرونده و میزان خسارت |
رد مال | الزامی | باید اموال به صاحب اصلی بازگردانده شود |
جریمه نقدی | در برخی موارد | طبق نظر قاضی و شرایط پرونده |
برای اینکه شخصی به مجازات کیفری خیانت در امانت محکوم شود، وجود شرایط زیر ضروری است:
سپردن مال یا سند به صورت قانونی.
وجود قرارداد یا توافق معتبر.
تصرف یا استفاده غیرقانونی به زیان مالک.
احراز سوء نیت در متهم.
یکی از نکات مهم این است که رضایت شاکی میتواند در تخفیف یا توقف اجرای مجازات مؤثر باشد. در بسیاری از پروندهها، طرفین پس از طرح شکایت به توافق میرسند و در نتیجه، دادگاه با توجه به رضایت شاکی، مجازات را کاهش یا حتی پرونده را مختومه میکند.
برای مطالعه بیشتر درباره جرایم مشابه میتوانید مقاله مجازات رابطه نامشروع در ایران را ببینید.
گاهی افراد خیانت در امانت را با اختلاس اشتباه میگیرند. اما این دو تفاوتهای مهمی دارند:
خیانت در امانت: اموال توسط مالک به فرد سپرده میشود.
اختلاس: فرد با سوءاستفاده از مقام یا مسئولیت اداری، اموال عمومی یا دولتی را تصاحب میکند.
به بیان ساده، اختلاس همیشه توسط کارمند دولت رخ میدهد، اما خیانت در امانت میتواند توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی انجام شود.
تفاوت دیگر این جرم با سرقت در این است که در سرقت، مال بدون رضایت و آگاهی صاحب مال ربوده میشود؛ اما در خیانت در امانت، ابتدا مالک مال را با اختیار خود تحویل داده و سپس سوءاستفاده رخ میدهد.
شرایط اثبات خیانت در امانت اهمیت زیادی در روند رسیدگی به پرونده دارد. ادله قابل استناد شامل:
قرارداد یا نوشته رسمی.
شهادت شهود.
رسید یا اسناد مالی.
اقرار متهم.
سپردن خودرو برای فروش و استفاده شخصی توسط امین.
واگذاری پول برای خرید کالا و خرج آن در مصارف شخصی.
تحویل سند یا چک به عنوان امانت و سوءاستفاده از آن.
در قانون مجازات اسلامی، جرم خیانت در امانت به عنوان یک جرم کیفری شناخته شده و مرتکب علاوه بر بازگرداندن مال یا جبران خسارت، به مجازات حبس محکوم میشود. این جرم برخلاف برخی دعاوی حقوقی، جنبه عمومی هم دارد زیرا امنیت اقتصادی و اجتماعی جامعه را تهدید میکند.
بر اساس حد قانونی خیانت در امانت، میزان مجازات بسته به شرایط ارتکاب جرم میتواند از ۶ ماه تا ۳ سال حبس باشد. در بسیاری از پروندهها، قاضی علاوه بر صدور حکم حبس، دستور رد مال و در مواردی پرداخت جزای نقدی را نیز صادر میکند.
یکی از سوالات پر تکرار این است که جرم خیانت در امانت کیفری است یا حقوقی؟
از نظر ماهیت، این جرم کاملاً کیفری محسوب میشود، چون فرد مرتکب با سوءنیت و قصد اضرار به مالک، مال را تصاحب میکند.
اما آثار حقوقی هم دارد؛ یعنی شاکی میتواند علاوه بر شکایت کیفری، برای مطالبه خسارتهای مالی، دعوای حقوقی نیز مطرح کند.
برای مقایسه، میتوانید مقاله مجازات جرم افشای اسرار خصوصی دیگران را مطالعه کنید.
در بسیاری از پروندهها، متهمان تلاش میکنند با ارائه لایحه دفاعیه از خود دفاع کنند. محتوای این لوایح معمولاً شامل:
نبود قرارداد یا توافق معتبر.
نبود سوءنیت.
استفاده از مال با اجازه مالک.
تلاش برای بازگرداندن مال پیش از شکایت.
البته ارائه چنین دفاعیاتی باید مستند به مدارک و شواهد باشد. در غیر این صورت، دادگاه حکم به مجازات جرم خیانت در امانت صادر خواهد کرد.
هرچند قانون به صراحت مجازات حبس خیانت در امانت را تعیین کرده است، اما در برخی موارد قاضی میتواند جریمه نقدی جایگزین حبس یا به همراه آن تعیین کند. این جریمه معمولاً به نفع دولت یا شاکی پرداخت میشود و میزان آن با توجه به ارزش مال و خسارت وارد شده محاسبه خواهد شد.
هرچند در نگاه اول این دو جرم شباهتهایی دارند، اما تفاوتهای بنیادینی بین آنها وجود دارد:
کلاهبرداری: مال با حیله و تقلب به دست میآید.
خیانت در امانت: مال با رضایت و اعتماد مالک تحویل داده میشود و سپس سوءاستفاده رخ میدهد.
به همین دلیل جرم کلاهبرداری و خیانت در امانت در محاکم قضایی جداگانه بررسی میشوند و مجازات قانونی خیانت در امانت با مجازات کلاهبرداری تفاوت دارد.
در بسیاری از دادگاهها، احکام صادر شده در خصوص جرم خیانت در امانت شامل موارد زیر است:
حبس تعزیری بین ۶ ماه تا ۳ سال.
رد مال به صاحب اصلی.
در صورت وجود شاکی خصوصی، جبران خسارتهای مالی.
گاهی قاضی با استناد به ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی، مجازات را تخفیف میدهد؛ به ویژه اگر متهم فاقد سابقه کیفری باشد یا شاکی رضایت داده باشد.
دیوان عالی کشور در آراء وحدت رویه خود تأکید کرده است که در تمام پروندههای خیانت در امانت، رد مال یکی از ارکان اصلی حکم است. یعنی حتی اگر شاکی رضایت دهد، بازگرداندن مال الزامی است.
در اصلاحات اخیر قانون مجازات اسلامی، برخی تغییرات در خصوص خیانت در امانت لحاظ شده است. مهمترین نکتهها:
تاکید بیشتر بر رد مال به شاکی.
امکان جایگزینی حبس با مجازاتهای جایگزین مثل خدمات عمومی یا جریمه نقدی در موارد خاص.
افزایش سختگیری برای کسانی که در سمتهای حقوقی یا مدیریتی مرتکب این جرم شوند.
برای مطالعه مشابه میتوانید مقاله شرایط صحت قراردادها را ببینید.
مسئولیت کیفری در این جرم شامل:
شخص حقیقی که مرتکب خیانت در امانت شده است.
مدیران یا نمایندگان شرکتها که اموال شرکت را به ضرر سهامداران تصاحب میکنند.
در مواردی، مسئولیت تضامنی میان افراد شریک در جرم.
همانطور که گفته شد، مجازات حبس خیانت در امانت بین ۶ ماه تا ۳ سال است. با این حال، قاضی میتواند:
در صورت وجود سابقه کیفری، حداکثر مجازات را تعیین کند.
در صورت رضایت شاکی یا فقدان سوءسابقه، مجازات را تخفیف دهد.
میزان دقیق مجازات به عوامل زیر بستگی دارد:
ارزش مال مورد خیانت.
تعداد شاکیان.
سابقه کیفری متهم.
نحوه همکاری متهم با دادگاه.
پروندههای مربوط به جرم خیانت در امانت معمولاً با شکایت شاکی خصوصی آغاز میشوند. شاکی باید با ارائه مدارک و مستندات، ادعای خود را در دادسرا ثبت کند. پس از آن، پرونده به شعبه بازپرسی ارجاع داده شده و قاضی بازپرس با توجه به شواهد، تحقیقات لازم را انجام میدهد.
مراحل رسیدگی به پرونده خیانت در امانت:
ثبت شکوائیه در دادسرا.
تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس یا دادیار.
احضار متهم برای ارائه دفاعیات.
جمعآوری ادله و مدارک شامل رسید، سند، قرارداد یا شهادت شهود.
صدور قرار جلب به دادرسی در صورت وجود دلایل کافی.
ارجاع پرونده به دادگاه کیفری و رسیدگی نهایی.
صدور حکم مجازات جرم خیانت در امانت شامل حبس، رد مال و در صورت لزوم جزای نقدی.
مهمترین مواد قانونی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی پرداختهاند:
ماده 674: مجازات جرم خیانت در امانت را بین ۶ ماه تا ۳ سال حبس تعیین میکند.
ماده 673: استفاده غیرمجاز از سفیدامضاء یا اسناد سفید امضاء نیز از مصادیق خیانت در امانت محسوب میشود.
مواد 37 و 38: به قاضی اختیار میدهد که در صورت وجود شرایط تخفیف یا تشدید، میزان مجازات را تغییر دهد.
برای درک بهتر موضوع، لازم است تفاوت این جرم با جرایم نزدیک به آن بررسی شود:
خیانت در امانت و سرقت: در سرقت، مال بدون رضایت مالک ربوده میشود؛ در حالی که در خیانت در امانت، مال با رضایت اولیه تحویل داده شده است.
خیانت در امانت و کلاهبرداری: در کلاهبرداری، مال با حیله و فریب گرفته میشود، ولی در خیانت در امانت، مال به صورت مشروع و بر اساس اعتماد تحویل شده است.
خیانت در امانت و اختلاس: اختلاس همیشه توسط کارمند دولت یا مأمور عمومی رخ میدهد، ولی خیانت در امانت توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی قابل ارتکاب است.
برای صدور حکم مجازات جرم خیانت در امانت، دادگاه نیاز به دلایل کافی دارد. مهمترین ادله عبارتند از:
قرارداد کتبی یا شفاهی که نشان دهد مال به امانت سپرده شده است.
شهادت شهود مبنی بر سپرده شدن مال.
اسناد و مدارک مالی مثل رسید یا حواله.
اقرار متهم در مراحل بازپرسی یا دادگاه.
بدون وجود این دلایل، امکان صدور حکم محکومیت بسیار دشوار خواهد بود.
همانطور که اشاره شد، رضایت شاکی میتواند نقش مهمی در کاهش میزان مجازات خیانت در امانت داشته باشد. در صورتی که شاکی رضایت دهد، دادگاه میتواند مجازات را به جزای نقدی یا خدمات عمومی تقلیل دهد. البته رد مال به هر صورت الزامی است.
برای نمونههای مشابه از تاثیر رضایت شاکی، میتوانید مقاله روش شکایت از کارفرما را مطالعه کنید.
یکی از موضوعات مهم در این زمینه، مسئولیت کیفری شرکتها است. اگر مدیر یا نماینده یک شرکت مرتکب خیانت در امانت شود، علاوه بر شخص، شرکت نیز ممکن است مشمول مسئولیت مدنی یا حتی محدودیتهای قانونی شود.
مجازات در این موارد میتواند شامل:
حبس شخص مرتکب.
الزام شرکت به جبران خسارت.
ممنوعیت موقت از برخی فعالیتهای اقتصادی.
بسیاری از پروندهها مربوط به روابط خانوادگی است. برای مثال:
سپردن جهیزیه به همسر و تصرف غیرقانونی آن.
استفاده غیرمجاز یکی از اعضای خانواده از حساب بانکی دیگران.
نگهداری از اموال موروثی و تصرف شخصی در آنها.
در این موارد نیز دادگاه همانند سایر پروندهها به موضوع رسیدگی کرده و مجازات جرم خیانت در امانت اعمال میشود.
فردی خودرویی را برای فروش در اختیار دیگری قرار میدهد اما شخص آن را فروخته و پول را تصاحب میکند.
شرکتی مبلغی برای خرید مواد اولیه به کارمند خود میسپارد ولی کارمند وجه را به حساب شخصی منتقل میکند.
سپردن سند ملکی برای انجام معامله و فروش غیرمجاز آن توسط امین.
در همه این موارد، دادگاه حکم به حبس، رد مال و گاهی جزای نقدی صادر میکند.
مجازات جرم خیانت در امانت در قانون ایران به گونهای تعیین شده که هم جنبه بازدارنده داشته باشد و هم جبران خسارت برای زیاندیده را تضمین کند. این جرم از جمله جرایمی است که به اعتماد اجتماعی آسیب جدی وارد میکند و به همین دلیل قانونگذار با شدت با آن برخورد کرده است.
با توجه به پیچیدگیهای حقوقی و کیفری این جرم، توصیه میشود در صورت مواجهه با چنین پروندهای، حتماً از مشاوره وکیل متخصص بهرهمند شوید تا روند رسیدگی سریعتر و دقیقتر پیش رود.
برای مطالعه بیشتر مقالات مرتبط پیشنهاد میشود:
در ادامهی بررسی موضوع مجازات جرم خیانت در امانت، بخشهای تکمیلی را مرور میکنیم تا مقاله جامعتر و کاملتر شود.
یکی از موضوعاتی که معمولاً باعث سردرگمی افراد میشود، تفاوت میان خیانت در امانت کیفری و دعوای مدنی است.
در خیانت در امانت، عنصر کیفری وجود دارد و مرتکب به مجازات (حبس) محکوم میشود.
در دعاوی مدنی، فرد صرفاً باید مال یا خسارت واردشده را جبران کند، بدون اینکه مجازات حبس داشته باشد.
به طور مثال، اگر شخصی چکی را به امانت بگیرد و آن را خرج کند، این عمل میتواند تحت عنوان خیانت در امانت کیفری تعقیب شود. اما اگر صرفاً قراردادی اجرا نشود، موضوع بیشتر جنبه حقوقی و مدنی دارد.
در حوزه تجارت، خیانت در امانت اهمیت ویژهای دارد. بهویژه در روابط کاری بین شرکا و مدیران شرکتها.
طبق قانون تجارت:
مدیران شرکتها موظفاند در نگهداری و استفاده از اموال شرکت، امانتدار باشند.
در صورت سوءاستفاده، نه تنها باید خسارت را جبران کنند، بلکه به مجازات کیفری خیانت در امانت نیز محکوم میشوند.
نمونه بارز آن، حالتی است که یکی از شرکا سرمایه شرکت را به حساب شخصی خود منتقل کند.
خیانت در امانت در خصوص اسناد تجاری از حساسیت بیشتری برخوردار است. به طور مثال:
اگر شخصی چک یا سفتهای را برای ضمانت یا امانت دریافت کند و از آن سوءاستفاده کند، مشمول ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی خواهد شد.
مجازات این نوع خیانت در امانت نیز همان حبس ۶ ماه تا ۳ سال است.
ماده ۶۷۴ به طور مشخص بیان میکند:
«هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا اسناد به عنوان اجاره، امانت، رهن یا وکالت به کسی داده شود و شخص آنها را به ضرر مالک یا متصرف اصلی استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند، به مجازات حبس از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.»
این ماده به روشنی نشان میدهد که چه شرایطی برای تحقق جرم لازم است.
دادگاه میتواند با توجه به شرایط زیر، مجازات را کاهش دهد:
نداشتن سابقه کیفری متهم.
بازگرداندن مال یا جبران خسارت پیش از صدور حکم قطعی.
رضایت شاکی خصوصی.
گاهی این عوامل باعث میشوند متهم به جای حبس، به پرداخت جزای نقدی یا خدمات عمومی محکوم شود.
طبق گزارشهای قوه قضاییه، پروندههای مرتبط با خیانت در امانت سهم بالایی از دعاوی کیفری را تشکیل میدهند.
بیشترین موارد ثبتشده شامل:
سوءاستفاده از چک و سفته.
عدم بازگرداندن خودرو یا ملک امانی.
تصرف وجوه سپردهشده به حساب شخصی.
پروندههای مربوط به خیانت در امانت پیچیدگیهای حقوقی زیادی دارند. یک وکیل متخصص کیفری میتواند:
در جمعآوری مدارک و شواهد کمک کند.
از حقوق شاکی یا متهم دفاع نماید.
در روند دادرسی، مسیر پرونده را تسهیل کند.
برای آشنایی بیشتر با جرایم مرتبط، پیشنهاد میکنیم مقاله مجازات جعل سند رسمی را نیز مطالعه کنید.
بله. در صورتی که شاکی رضایت دهد، پرونده مختومه میشود یا مجازات تخفیف مییابد.
علاوه بر حبس، فرد موظف به جبران خسارت و رد مال یا معادل آن خواهد بود.
خیر. دادگاه میتواند با توجه به شرایط و تخفیفات قانونی، مجازات را تغییر دهد.
بله. شهادت شهود، پیامها، اقرار یا حتی قرائن میتوانند به عنوان دلیل در دادگاه پذیرفته شوند.
خیانت در امانت یکی از مهمترین جرایم مالی و کیفری در حقوق ایران است که با هدف حمایت از اعتماد عمومی جرمانگاری شده است. طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم خیانت در امانت بین ۶ ماه تا ۳ سال حبس است و علاوه بر آن، رد مال و جبران خسارت نیز الزامی خواهد بود. با توجه به پیچیدگیهای این جرم، مشاوره با وکیل و جمعآوری مدارک معتبر اهمیت بالایی دارد. همچنین آگاهی از شرایط قانونی و حقوقی، میتواند از بروز بسیاری از مشکلات در روابط اجتماعی و اقتصادی جلوگیری کند.
یکی از مهمترین موضوعاتی که برای بسیاری از افراد اهمیت دارد، چگونگی شکایت از فرد مرتکب خیانت در امانت است. در این بخش، مراحل قانونی طرح شکایت را بررسی میکنیم.
۱. جمعآوری مدارک و مستندات
پیش از هر چیز، باید اسناد و مدارکی که نشان میدهد مال یا سندی به امانت سپرده شده و فرد از آن سوءاستفاده کرده است، آماده شود. این مدارک میتواند شامل:
قرارداد مکتوب
رسید تحویل مال
پیامکها یا مکاتبات
شهادت شهود
۲. تنظیم شکواییه
برای طرح شکایت کیفری، شاکی باید شکواییهای تنظیم کند. این شکواییه میتواند توسط شخص یا وکیل او نوشته شود.
۳. ثبت شکایت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
شکواییه همراه با مدارک باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود.
۴. ارجاع به دادسرا
پرونده به دادسرای عمومی و انقلاب ارسال میشود. بازپرس پس از بررسی مدارک، در صورت وجود دلایل کافی، دستور احضار متهم را صادر میکند.
تحقیقات مقدماتی
در این مرحله، بازپرس به ادله و دفاعیات طرفین گوش میدهد. در صورت لزوم، کارشناسی نیز انجام میشود.
صدور قرار جلب به دادرسی
اگر ادله کافی وجود داشته باشد، بازپرس پرونده را با صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری دو ارسال میکند.
رسیدگی در دادگاه
دادگاه با بررسی شواهد و مدارک، رأی نهایی را صادر میکند.
اینجانب .... فرزند .... به شماره ملی .... ساکن .... به استحضار میرسانم که خوانده آقای/خانم .... طبق توافق مورخ .... خودروی/پول/سند .... اینجانب را به امانت دریافت کردهاند. لیکن ایشان علیرغم مراجعات مکرر از استرداد مال خودداری نموده و آن را به ضرر اینجانب تصرف نمودهاند.
لذا با عنایت به ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، تقاضای تعقیب کیفری و مجازات نامبرده به اتهام خیانت در امانت و همچنین استرداد مال را دارم.
با تشکر و احترام
امضاء
مدت زمان رسیدگی بستگی به شرایط پرونده دارد اما معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه طول میکشد. در مواردی که نیاز به کارشناسی یا تحقیقات بیشتر باشد، روند رسیدگی ممکن است طولانیتر شود.
اگر شاکی مدارک محکمی ارائه کند و متهم نیز همکاری نکند یا در دسترس نباشد، دادگاه میتواند دستور جلب فوری صادر کند. این امر به ویژه در پروندههای مالی با مبالغ بالا بیشتر دیده میشود.
یکی از بهترین راههای پیشگیری از بروز این جرم، تنظیم قرارداد رسمی است. قرارداد باید شامل:
موضوع امانت
مدت زمان امانت
تعهدات طرفین
ضمانت اجرا در صورت تخلف
باشد. در غیر این صورت، اثبات خیانت در امانت در دادگاه دشوار خواهد بود.
محکومیت به مجازات خیانت در امانت علاوه بر حبس، آثار دیگری نیز دارد:
ایجاد سوءپیشینه کیفری
محرومیت از برخی حقوق اجتماعی
کاهش اعتبار فرد در معاملات و روابط اجتماعی
اگرچه قانون برای جرم خیانت در امانت مجازات تعیین کرده است، اما بهترین راهکار همیشه پیشگیری از وقوع این جرم است. افراد باید در روابط مالی و معاملاتی خود دقت کنند، قراردادهای رسمی ببندند و مدارک معتبر نگه دارند.
برای بیماریهای جدی قلبی یا اعصاب، در صورت تأیید کمیسیون پزشکی نظام وظیفه، امکان دریافت معافیت دائم یا معافیت از رزم وجود دارد.
تنها پسر بالای ۱۸ سالی که تنها فرزند پسر خانواده باشد و مادر فاقد همسر یا سرپرست دیگر باشد، میتواند معافیت کفالت بگیرد.
بله، در برخی شرایط خاص مانند ایثارگری و سابقه جبهه برادران، امکان دریافت معافیت برای فرزند دیگر وجود دارد.
معمولاً بین ۲ تا ۶ ماه طول میکشد و بستگی به روند بررسی کمیسیون پزشکی دارد.
در حال حاضر، ازدواج به تنهایی باعث معافیت کامل نمیشود اما مشمولان متأهل در اولویت اعزام قرار میگیرند و برخی تسهیلات شامل حال آنها میشود.
دانشجویان باید مدارک تحصیلی و پذیرش دانشگاه خارجی را به دفاتر پلیس +۱۰ ارائه داده و مجوز خروج یا ادامه تحصیل دریافت کنند.
بله، در صورتی که مادر بدون همسر و سرپرست باشد، فرزند پسر میتواند از معافیت کفالت استفاده کند.
فرزندان شهدا، آزادگان و جانبازان بالای ۲۵ درصد میتوانند معافیت دائم بگیرند. همچنین سابقه جبهه پدر در برخی موارد منجر به معافیت فرزند میشود.
بله، در صورتی که فرد دارای بیماریهای خفیف یا محدودیت جسمی باشد، میتواند معافیت از رزم بگیرد و تنها در بخشهای غیررزمی خدمت کند.
در این صورت، فرد باید در تاریخ اعزام تعیینشده به خدمت برود؛ البته امکان اعتراض و درخواست تجدیدنظر در برخی موارد وجود دارد.