عقد نکاح چیست؟ | بررسی شرایط عقد موقت - وکلای ایران
- 12 آبان 1404
- وکلای ایران
- مراحل ثبت شکابت
نکاح در حقوق ایران به معنای عقد رسمی و قانونی بین زن و مرد برای تشکیل زندگی مشترک است و ایجاد حقوق و تکالیف قانونی مانند مهریه، نفقه و ارث میکند. در مقابل، ازدواج اصطلاحی عمومی است که به پیوند زن و مرد اشاره دارد و ممکن است شامل نکاح شرعی و ثبت رسمی نشود. این مقاله به تفاوت نکاح و ازدواج، ماهیت حقوقی و آثار قانونی هر یک می‌پردازد.
نکاح منقطع یا ازدواج موقت، یکی از انواع عقد ازدواج در فقه و قانون مدنی ایران است که در آن زن و مرد با توافق یکدیگر، برای مدت معین و با مهریه مشخص، در زوجیت هم قرار می‌گیرند. در این نوع ازدواج، برخلاف نکاح دائم، پس از پایان مدت تعیین‌شده، رابطه زوجیت به‌صورت خودکار منحل میشود. نکاح منقطع دارای شرایط و آثار ویژه‌ای است که از جمله آن‌ها می‌توان به لزوم تعیین مدت و مهریه، عدم تعلق نفقه به زن و لزوم نگه‌داشتن عده پس از پایان مدت اشاره کرد. آگاهی از جزئیات، شرایط و آثار نکاح منقطع، به‌ویژه برای افرادی که قصد انعقاد چنین عقدی را دارند، اهمیت فراوانی دارد تا بتوانند مطابق با ضوابط قانونی و شرعی عمل کنند.
نکاح منقطع چیست؟
در حقوق ایران، نکاح یا ازدواج به دو نوع نکاح دائم و نکاح منقطع (یا همان ازدواج موقت) تقسیم میشود. قانون‌گذار در مواد مختلف قانون مدنی، احکام و ضوابط مربوط به نکاح منقطع را به‌طور دقیق بیان کرده است. در واقع، نکاح منقطع نوعی عقد ازدواج است که در آن، زن و مرد با رضایت متقابل برای مدت زمان معین و با مهریه مشخص در زوجیت یکدیگر قرار می‌گیرند. طبق ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی، «نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد». به‌عبارت‌دیگر، شرط اساسی این نوع ازدواج، تعیین مدت مشخص در زمان عقد است و پس از پایان مدت تعیین‌شده، رابطه زوجیت خودبه‌خود منحل میشود و نیازی به طلاق ندارد. در قانون مدنی، حداقل یا حداکثر زمانی برای مدت نکاح منقطع تعیین نشده است؛ بنابراین هر بازه زمانی که در عقد ذکر شود حتی کوتاه یا بلند معتبر است. با این حال، ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی تأکید میکند که مدت نکاح باید به‌طور دقیق و کامل مشخص گردد، زیرا در غیر این صورت عقد، باطل محسوب میشود. در نتیجه، نکاح منقطع نوعی ازدواج قانونی و شرعی است که با هدف مشروعیت روابط زن و مرد در بازه زمانی معین انجام میشود و شرایط و آثار ویژه‌ای دارد که آن را از ازدواج دائم متمایز میکند.
شرایط ازدواج منقطع
ازدواج موقت یا نکاح منقطع همانند ازدواج دائم، نیازمند رعایت شرایط و ضوابط قانونی و شرعی است و در صورتی که هر یک از این شرایط در زمان عقد رعایت نشود، عقد نکاح منقطع باطل خواهد بود. قانون مدنی ایران در مواد مختلف به بیان این شرایط پرداخته است تا از بروز اختلافات و بی‌اعتباری عقد جلوگیری شود. اولین شرط در نکاح منقطع، تعیین مدت زمان ازدواج است. مطابق ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی، نکاح زمانی منقطع محسوب میشود که برای آن مدت مشخصی تعیین شده باشد. در واقع، تفاوت اصلی ازدواج موقت با ازدواج دائم در همین ویژگی است. در صورت ذکر نشدن مدت عقد، به نظر بسیاری از حقوقدانان، عقد نکاح باطل خواهد بود، زیرا اساس نکاح منقطع بر تعیین زمان استوار است.
شرط دوم، تعیین مهریه زن در زمان عقد است. بر اساس ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی، اگر در ازدواج موقت، مهریه مشخص نشود، عقد باطل است. این در حالی است که در نکاح دائم، عدم تعیین مهریه موجب بطلان عقد نمی‌شود و زن میتواند بعداً مهرالمثل دریافت کند.
علاوه بر این دو شرط اختصاصی، نکاح منقطع باید سایر شرایط عمومی صحت عقد نکاح را نیز دارا باشد، از جمله:
-
قصد و رضایت طرفین: طبق ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی، رضایت زن و مرد در زمان عقد الزامی است. اگر یکی از طرفین بدون رضایت عقد را بپذیرد، عقد غیرنافذ محسوب میشود.
-
اهلیت طرفین: مطابق ماده ۲۱۱ قانون مدنی، طرفین عقد باید بالغ، عاقل و دارای قصد باشند.
-
بلوغ و اجازه ولی در ازدواج زیر سن قانونی: طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، ازدواج دختر قبل از ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از ۱۵ سال تمام شمسی تنها در صورتی صحیح است که با اجازه ولی و تشخیص مصلحت از سوی دادگاه صالح انجام شود.
به طور کلی، صحت نکاح منقطع منوط به تعیین مدت، ذکر مهریه، رضایت طرفین و اهلیت قانونی آنان است و عدم رعایت هر یک از این شرایط میتواند موجب بطلان عقد یا عدم نفوذ آن شود.
تفاوت نکاح و ازدواج
در زبان روزمره، اغلب از واژه‌های نکاح و ازدواج به جای یکدیگر استفاده میشود، اما از دید حقوقی و شرعی تفاوت‌هایی میان این دو وجود دارد:
1. تعریف
-
نکاح: واژه‌ای شرعی و قانونی است که به عقد رسمی و معتبر بین زن و مرد برای تشکیل زندگی مشترک گفته میشود و در قوانین مدنی ایران نیز تعریف و احکام آن مشخص شده است.
-
ازدواج: اصطلاحی عام و رایج در مکالمات روزمره است که به معنای پیوند بین زن و مرد برای زندگی مشترک استفاده میشود و ممکن است در برخی موارد شامل نکاح شرعی و ثبت‌شده نباشد.
2. ماهیت حقوقی
-
نکاح: عقد لازم و رسمی است که ایجاد حقوق و تکالیف قانونی برای زن و مرد میکند، از جمله نفقه، مهریه، ارث (در نکاح دائم) و سایر آثار قانونی.
-
ازدواج: میتواند هم به نکاح رسمی اشاره داشته باشد و هم به رابطه‌ای غیررسمی یا عرفی، که آثار حقوقی مشخص و الزام‌آور ندارد.
3. شرایط و آثار
-
نکاح: نیازمند رعایت شرایط خاصی است: اهلیت طرفین، رضایت، تعیین مهریه، رعایت قواعد شرعی (مثل رضایت ولی در ازدواج دختر باکره) و ثبت قانونی.
-
ازدواج: در گفتار روزمره ممکن است این شرایط رعایت نشود و الزام قانونی ایجاد نکند، مگر آنکه به صورت نکاح شرعی و ثبت رسمی انجام شود.
به طور خلاصه:
هر نکاح، ازدواج است اما هر ازدواج الزاماً نکاح رسمی و قانونی نیست. برای ایجاد آثار حقوقی کامل مانند نفقه، مهریه و ارث، عقد نکاح شرعی و قانونی ضروری است.
شرایط صحت نکاح منقطع
برای اینکه نکاح منقطع از نظر شرعی و قانونی صحیح و معتبر باشد، باید مجموعه‌ای از شرایط اساسی در زمان عقد رعایت شود. در صورت فقدان هر یک از این شرایط، عقد ازدواج موقت باطل یا غیرنافذ خواهد بود. مهمترین شرایط صحت نکاح منقطع عبارت‌اند از:
-
قصد و رضایت طرفین:
در تمامی عقود، از جمله ازدواج دائم و موقت، وجود رضایت قلبی و قصد واقعی زن و مرد برای انجام عقد الزامی است. اگر عقد بدون رضایت یا به اجبار صورت گیرد، از نظر قانون مدنی غیرنافذ محسوب میشود.
تعیین مدت مشخص:
بر اساس ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی، نکاح زمانی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد. در نتیجه، اگر مدت زمان ازدواج در عقد ذکر نشود یا مبهم باشد، عقد نکاح منقطع باطل خواهد بود.
-
تعیین مهریه:
یکی از ارکان اصلی نکاح منقطع، تعیین مهریه در زمان عقد است. مطابق ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی، در صورتی که مهریه در ازدواج موقت مشخص نشود، عقد باطل است. بنابراین ذکر دقیق مبلغ یا نوع مهر در هنگام عقد ضروری است.
در نتیجه، رضایت طرفین، تعیین مدت و ذکر مهریه از مهمترین شرایط صحت نکاح منقطع هستند که بدون آن‌ها، این نوع ازدواج از نظر شرعی و قانونی فاقد اعتبار است.
نفقه در نکاح منقطع
نفقه به مجموعه نیازهای متعارف و ضروری زن از جمله مسکن، پوشاک، خوراک، لوازم منزل، هزینه‌های درمانی و بهداشتی گفته میشود که در نکاح دائم، پرداخت آن بر عهده شوهر است. در ازدواج دائم، مرد موظف است نفقه زن را بپردازد و در صورت خودداری از این امر، زن میتواند از طریق دادگاه مطالبه نفقه کرده و حتی حق درخواست طلاق پیدا کند. اما در نکاح منقطع (ازدواج موقت)، قانون مدنی پرداخت نفقه را برای مرد الزام‌آور نمی‌داند. به بیان دیگر، مرد در عقد موقت مکلف به پرداخت نفقه نیست، مگر اینکه در زمان عقد شرط پرداخت نفقه ذکر شود. در غیر این صورت، زن حق مطالبه نفقه نخواهد داشت و عدم پرداخت آن هیچ اثر حقوقی از جمله ایجاد حق طلاق برای زن ندارد.
بر همین اساس، در ازدواج موقت، نفقه تنها در صورت توافق و شرط ضمن عقد قابل مطالبه است. این تعهد ممکن است به دو شکل ایجاد شود:
-
تعهد صریح به پرداخت نفقه:
در این حالت، پرداخت نفقه به‌طور واضح در عقدنامه یا به‌صورت شفاهی هنگام انعقاد عقد شرط میشود.
-
تعهد ضمنی به پرداخت نفقه:
گاهی ممکن است از شرایط و توافقات بین طرفین، به‌طور غیرمستقیم تعهد مرد به پرداخت نفقه استنباط شود.
در نتیجه، در نکاح منقطع، اصل بر عدم الزام مرد به پرداخت نفقه است و تنها در صورتی این تعهد وجود دارد که در عقد شرط شود یا از مفاد توافق بین طرفین چنین قصدی برداشت گردد.
نفقه فرزندان در عقد موقت
نفقه فرزندان، همانند ازدواج دائم، شامل تمامی نیازهای متعارف و روزمره آنان از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، آموزش و سایر هزینه‌های ضروری زندگی است. طبق قانون مدنی، پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر یا در صورت فوت او، بر عهده جد پدری است و در این زمینه تفاوتی میان فرزند حاصل از نکاح دائم یا نکاح منقطع (ازدواج موقت) وجود ندارد. بنابراین، حتی اگر والدین در عقد موقت باشند یا رابطه زوجیت آن‌ها پس از پایان مدت منقضی شود، پدر همچنان مکلف به پرداخت نفقه فرزند خود خواهد بود.
مهریه در عقد موقت
مهریه یکی از ارکان اصلی نکاح منقطع است و بدون تعیین آن، عقد از نظر قانونی و شرعی باطل محسوب میشود. مهریه دینی است که مرد از زمان انعقاد عقد نکاح، موظف به پرداخت آن به زن است. به موجب ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی، اگر در عقد موقت مهریه تعیین نشود، نکاح منقطع باطل خواهد بود. این در حالی است که در ازدواج دائم، ذکر مهریه در زمان عقد الزامی نیست و در صورت عدم تعیین آن، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. اما در عقد موقت، تعیین دقیق مهریه در زمان انعقاد عقد شرط صحت آن است و در هر حال زن میتواند پس از عقد، مهریه خود را مطالبه نماید.
عقد نکاح: جایز یا لازم؟
در حقوق مدنی ایران، عقد نکاح به طور کلی عقد لازم است، نه جایز. این بدان معناست که پس از انعقاد عقد نکاح، طرفین نمی‌توانند به دلخواه و بدون وجود دلیل قانونی یا شرعی، آن را یک‌طرفه فسخ کنند. نکاح دائمی به دلیل لزوم پایبندی زوجین به تعهدات ازدواج، از نوع عقد لازم محسوب میشود و تنها در موارد خاص مانند طلاق، بذل نکاح، فسخ با دلیل قانونی، یا فوت یکی از زوجین امکان پایان آن وجود دارد. در مقابل، برخی عقود دیگر ممکن است جایز باشند، یعنی هر یک از طرفین میتوانند به اختیار خود عقد را فسخ کنند بدون نیاز به دلیل خاص، که این ویژگی در نکاح دائمی وجود ندارد.
نکته مهم: در نکاح منقطع (ازدواج موقت) نیز عقد از نوع لازم است، اما با پایان مدت مشخص شده، به صورت خودکار منحل میشود و نیاز به اقدام فسخ یا طلاق ندارد.
ارث در عقد موقت
در عقد نکاح موقت، برخلاف ازدواج دائم، رابطه توارث میان زن و شوهر وجود ندارد. یعنی هیچ‌یک از زوجین پس از فوت دیگری از او ارث نمی‌برد، مگر در موارد استثنایی و خاص که قانون‌گذار صراحتاً پیش‌بینی کرده باشد. ارث در نکاح دائم، به حکم قانون برقرار میشود و به محض جاری شدن صیغه عقد، رابطه وراثت میان زن و شوهر ایجاد می‌گردد. اما در عقد موقت، حتی اگر زن و مرد در زمان عقد شرط کنند که از یکدیگر ارث ببرند، چنین شرطی فاقد اثر قانونی است؛ زیرا ارث از جمله احکام آمره و غیرقابل‌تغییر قانون است و توافق برخلاف آن اعتبار ندارد. به طور خلاصه، در ازدواج موقت میان زوجین رابطه ارثی وجود ندارد، اما فرزندان حاصل از این ازدواج از تمامی حقوق قانونی از جمله ارث از پدر و مادر خود برخوردارند.
نحوه و شرایط جاری شدن صیغه نکاح منقطع
جاری شدن صیغه نکاح منقطع (ازدواج موقت) نیازمند رعایت شرایط خاصی است تا عقد از نظر شرعی و قانونی صحیح محسوب شود. قانون مدنی ایران در مواد مختلف، نحوه اجرای عقد موقت را مشخص کرده است. در ادامه به مهمترین نکات اشاره می‌کنیم:
1. عدم نیاز به شاهد
در ازدواج موقت وجود شاهد الزامی نیست. نکاح منقطع تنها زمانی صحیح است که صیغه عقد به‌درستی خوانده شود و طرفین با قصد و رضایت کامل آن را جاری کنند.
2. امکان اجرای عقد توسط خود زوجین
مطابق ماده ۱۰۶۳ قانون مدنی، «ایجاب و قبول ممکن است از طرف خود مرد و زن صادر شود و یا از طرف اشخاصی که قانوناً حق عقد دارند». بنابراین، در نکاح منقطع، زن و مرد میتوانند خودشان صیغه را جاری کنند و حضور عاقد الزامی نیست، هرچند میتوانند در صورت تمایل از عاقد نیز کمک بگیرند.
3. متن صیغه نکاح موقت
پس از تعیین مهریه و مدت عقد، زن صیغه را چنین بیان میکند:
«زَوَّجتُکَ نَفسی فِی المُدَّةِ المَعلُومَةِ، عَلَی المَهرِ المَعلُوم»
و مرد پاسخ می‌دهد:
«قَبِلتُ التَّزویجَ»
با این ایجاب و قبول، عقد موقت به‌صورت شرعی و قانونی منعقد میشود.
4. لزوم اجازه پدر در ازدواج دختر باکره
طبق ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی، در صورتی که دختر باکره باشد، برای انعقاد نکاح منقطع، رضایت پدر یا جد پدری الزامی است. در غیر این صورت، عقد باطل خواهد بود.
5. ممنوعیت ازدواج همزمان با دو خواهر
مطابق ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی، «مرد نمیتواند دو خواهر را به‌طور همزمان به عقد خود درآورد»، حتی اگر هر دو عقد به‌درستی و با رعایت شرایط شرعی جاری شده باشند. این ممنوعیت شامل ازدواج دائم و موقت هر دو میشود.
زمان ابطال نکاح منقطع
تاریخ ابطال نکاح منقطع یکی از شرایط اصلی ازدواج موقت است و میتواند از یک ساعت تا صد سال متغیر باشد. در صورت بذل نکاح، یعنی بخشش حق داشتن زندگی زناشویی توسط شوهر، نکاح پیش از موعد مشخص شده نیز منحل میشود. همچنین، در شرایط خاص، امکان دارد ازدواج منقطع به نکاح دائم تبدیل شود که در بخش‌های بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
عده در نکاح منقطع
عده فاصله زمانی بین ابطال نکاح یا فوت همسر تا امکان ازدواج مجدد زوجه است. در این مدت، زن نباید با فرد دیگری رابطه جنسی برقرار کند.
-
در صورت ابطال نکاح یا بذل، مدت عده برای زوجه دو بار پاکی از عادت ماهانه خواهد بود.
-
تبصره ۱: اگر نکاح همچنان برقرار باشد و شوهر فوت کند، مدت عده زوجه چهار ماه تعیین میشود.
-
تبصره ۲: در صورت بارداری زوجه، مدت نگه‌داری عده تا پایان دوره بارداری ادامه پیدا میکند.
مواردی که ازدواج منقطع باید ثبت قانونی شود
نکاح منقطع معمولاً پس از پایان مدت تعیین‌شده منقضی میشود، اما در سه حالت زیر، این ازدواج موقت باید به ازدواج رسمی و ثبت‌شده تبدیل شود:
-
بارداری زوجه
-
شرط موجود در صیغه‌نامه مبنی بر ثبت ازدواج
-
توافق زوجین برای تبدیل نکاح موقت به دائم
قانونی بودن نکاح منقطع در ایران
در ایران، نکاح منقطع (عقد موقت) کاملاً قانونی است و به عنوان یکی از انواع ازدواج در قانون مدنی شناخته میشود. این نوع ازدواج بر اساس ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی قابل انجام است، که در آن آمده است:
"نکاح عقد موقت نامیده میشود که طرفین برای مدت مشخص به واسطه شرایط شرعی معتبر ازدواج کنند."
با این حال، نکاح منقطع محدودیت‌ها و شرایط خاص خود را دارد. برای صحت و اعتبار این ازدواج، طرفین باید:
-
تمامی شرایط قانونی و شرعی نکاح موقت را رعایت کنند،
-
مدت و مهریه را مشخص نمایند،
-
در صورت نیاز، رضایت ولی (در مورد دختر باکره) را اخذ کنند،
-
و ازدواج را در دفتر اسناد رسمی ثبت نمایند تا از نظر قانونی معتبر باشد.
به این ترتیب، در ایران عقد موقت قانونی و مشروع است، اما بدون رعایت شرایط فوق، ازدواج از نظر شرعی یا قانونی قابل تأیید نخواهد بود.
قابلیت انجام نکاح منقطع برای هر دو جنس در ایران
در ایران، نکاح منقطع (عقد موقت) برای هر دو جنس قابل انجام است و زن و مرد میتوانند به توافق یکدیگر، برای مدت معین، همسر قانونی یکدیگر شوند. در این نوع ازدواج، طرفین با رضایت کامل و رعایت شروط قانونی و شرعی، رابطه زوجیت موقت را برقرار می‌کنند. با این حال، لازم است توجه داشت که مقررات و شرایط نکاح منقطع ممکن است بین زن و مرد متفاوت باشد و همچنین امکان دارد در آینده قوانین مربوط به این نوع ازدواج تغییر کند. بنابراین، آگاهی از قوانین جاری و رعایت دقیق شرایط قانونی و شرعی برای صحت عقد موقت ضروری است.
امکان تمدید مدت زمان ازدواج موقت
در قانون مدنی ایران، تمدید مدت زمان ازدواج موقت (نکاح منقطع) میتواند بیش از یک بار انجام شود، مشروط بر اینکه طرفین با رضایت کامل و آزادانه نسبت به تمدید توافق کنند و تمامی مقررات قانونی و شرعی رعایت شود.
به عبارت دیگر، پس از پایان مدت اولیه عقد موقت، زن و مرد میتوانند با توافق مشترک، مدت ازدواج را دوباره تمدید کنند و حتی قرارداد جدیدی با همان شروط یا شروط اصلاح شده منعقد نمایند.
برخی نکات مهم در خصوص تمدید نکاح منقطع عبارت‌اند از:
-
رضایت آزادانه طرفین: هرگونه تمدید باید با توافق کامل و بدون اجبار انجام شود.
-
رعایت قوانین و مقررات: تمدید باید مطابق قوانین جاری و ضوابط شرعی صورت گیرد.
-
ثبت قانونی: برای اعتبار حقوقی، تمدید یا انعقاد عقد جدید باید به شکل قانونی ثبت شود.
در نتیجه، تمدید مدت نکاح منقطع محدودیتی از نظر تعداد ندارد، اما همواره نیازمند رضایت طرفین و رعایت قوانین و مقررات مربوطه است.
بکارت زوجه در نکاح منقطع
بر اساس ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی ایران، در نکاح منقطع (ازدواج موقت) در صورتی که زوجه باکره باشد، برای انعقاد عقد موقت اخذ رضایت پدر یا جد پدری الزامی است. بدون رضایت ولی، عقد باطل محسوب میشود و از نظر شرعی و قانونی معتبر نخواهد بود. این شرط به منظور حفظ حقوق دختران و رعایت مقررات شرعی در نکاح موقت پیش‌بینی شده است و طرفین باید پیش از انعقاد عقد، این اجازه را کسب کنند تا ازدواج قانونی و صحیح انجام شود.
کلام آخر
نکاح منقطع یا ازدواج موقت یکی از انواع عقد قانونی و شرعی در ایران است که با تعیین مدت زمان مشخص و مهریه معلوم بین زن و مرد برقرار میشود. این نوع ازدواج دارای شرایط و ضوابط ویژه‌ای است که شامل رضایت طرفین، اهلیت قانونی، تعیین مدت و مهریه، رعایت عده، نفقه فرزند، و در صورت باکره بودن زوجه، رضایت ولی میشود. نکاح منقطع بر خلاف نکاح دائم، پرداخت نفقه به زن الزامی نیست و بین زوجین رابطه ارث برقرار نمی‌شود. همچنین، امکان تمدید مدت ازدواج موقت وجود دارد و در صورت توافق طرفین، نکاح موقت میتواند به نکاح دائم تبدیل شود. آشنایی با شرایط، آثار و نحوه انعقاد نکاح منقطع برای هر فردی که قصد ورود به این نوع ازدواج را دارد، ضروری است تا ازدواج قانونی و شرعی و مطابق با قوانین ایران انجام شود و حقوق طرفین محفوظ بماند.
سوالات متداول
-
عقد نکاح چیست؟
عقد نکاح، قراردادی قانونی و شرعی است که زن و مرد را به عنوان زوج و زوجه به یکدیگر متعهد میکند.
-
انواع عقد نکاح در ایران کدامند؟
در ایران دو نوع عقد نکاح وجود دارد: نکاح دائم و نکاح منقطع (ازدواج موقت).
-
تفاوت نکاح دائم و منقطع چیست؟
نکاح دائم بدون مدت مشخص است و پس از انعقاد دائمی است، اما نکاح منقطع برای مدت مشخص و با مهریه معین انجام میشود و پس از پایان مدت منحل میشود.
-
آیا نکاح منقطع قانونی است؟
بله، نکاح منقطع در ایران قانونی و شرعی است و طبق ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی انجام میشود.
-
شرایط صحت عقد نکاح چیست؟
شرایط شامل: رضایت طرفین، اهلیت قانونی، تعیین مهریه و مدت (برای نکاح منقطع) و در صورت باکره بودن زوجه، رضایت ولی است.
-
مهریه در عقد نکاح منقطع چگونه است؟
مهریه باید در زمان عقد مشخص و تعیین شده باشد و عدم تعیین آن باعث باطل شدن عقد موقت میشود.
-
آیا نفقه در عقد موقت به زن تعلق میگیرد؟
اصل بر عدم الزام مرد به پرداخت نفقه در نکاح منقطع است، مگر اینکه شرط شود یا توافق ضمنی وجود داشته باشد.
-
نفقه فرزندان در نکاح منقطع چگونه است؟
پدر موظف به پرداخت نفقه فرزند است، چه فرزند حاصل از نکاح دائم باشد و چه از نکاح موقت.
-
آیا در نکاح منقطع رابطه ارث وجود دارد؟
خیر، در ازدواج موقت بین زوجین رابطه ارث برقرار نیست و حتی شرط کردن ارثبری در عقد موقت امکانپذیر نیست.
-
عده در نکاح منقطع چقدر است؟
در صورت ابطال یا بذل نکاح، عده برای زن دو بار پاکی از عادت ماهانه است. در صورت فوت شوهر، عده چهار ماه خواهد بود و در صورت بارداری، تا پایان دوران بارداری ادامه دارد.
-
آیا عقد نکاح منقطع نیاز به شاهد دارد؟
خیر، برای صحت عقد موقت، وجود شاهد الزامی نیست و خود زن و مرد میتوانند صیغه را جاری کنند.
-
آیا عاقد در نکاح منقطع الزامی است؟
خیر، حضور عاقد الزامی نیست، اما در صورت تمایل طرفین میتوانند از عاقد استفاده کنند.
-
آیا دختر باکره میتواند نکاح موقت داشته باشد؟
بله، اما در این صورت رضایت پدر یا جد پدری لازم است و بدون آن عقد باطل است.
-
مدت نکاح منقطع چقدر میتواند باشد؟
مدت نکاح منقطع میتواند از یک ساعت تا صد سال متغیر باشد، اما باید در صیغه مشخص شود.
-
آیا امکان تمدید مدت نکاح منقطع وجود دارد؟
بله، طرفین میتوانند با رضایت مشترک مدت نکاح موقت را دوباره تمدید کنند و حتی قرارداد جدید منعقد کنند.
-
نکاح منقطع چگونه ثبت میشود؟
برای اعتبار قانونی، نکاح منقطع باید در دفاتر رسمی ثبت ازدواج شود، به ویژه در مواردی مانند بارداری زوجه یا توافق برای تبدیل نکاح موقت به دائم.
-
آیا مرد میتواند همزمان دو خواهر را به نکاح موقت درآورد؟
خیر، مطابق ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی، مرد نمیتواند دو خواهر را همزمان همسر خود کند، حتی در نکاح موقت.
-
آیا نکاح منقطع برای هر دو جنس قابل انجام است؟
بله، زن و مرد میتوانند با توافق یکدیگر، ازدواج موقت انجام دهند.
-
چه شرایطی باعث بطلان عقد نکاح منقطع میشود؟
عدم تعیین مدت یا مهریه، فقدان رضایت طرفین، عدم اهلیت، و عدم اجازه ولی در مورد دختر باکره از مهمترین عوامل بطلان عقد هستند.
-
آیا نکاح منقطع میتواند به نکاح دائم تبدیل شود؟
بله، در شرایط خاص مانند توافق طرفین یا بذل از سوی مرد، امکان تبدیل نکاح موقت به دائم وجود دارد.
