ورود کاربران ورود وکلا

دعاوی کیفری چیست؟ | مجمع حقوقی وکلای ایران - آبان 1404

  • خانه
  • دعاوی کیفری چیست؟ | مجمع حقوقی وکلای ایران - آبان 1404
دعاوی کیفری چیست؟ | مجمع حقوقی وکلای ایران - آبان 1404

دعاوی کیفری چیست؟ | مجمع حقوقی وکلای ایران - آبان 1404

دعاوی کیفری به پرونده‌هایی گفته می‌شود که برای رسیدگی به جرایم و نقض قوانین کیفری مطرح می‌شوند و هدف آن‌ها مجازات متهم و حفظ امنیت جامعه است. این دعاوی شامل جرایمی مانند سرقت، کلاهبرداری، جعل، تجاوز، جرایم سایبری و جرایم سیاسی می‌شوند و در دادگاه‌های کیفری، انقلاب، نظامی و اطفال و نوجوانان مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. استفاده از وکیل متخصص کیفری می‌تواند روند پرونده را سریع‌تر کرده و احتمال موفقیت در دادگاه را افزایش دهد.

دعاوی کیفری به آن دسته از دعاوی گفته می‌شود که برای رسیدگی به رفتارها و اقداماتی مطرح می‌شوند که قانون‌گذار آنها را جرم دانسته و برای مرتکب، مجازات تعیین کرده است. در این نوع دعاوی، هدف اصلی شاکی یا طرح‌کننده دعوا، درخواست رسیدگی و مجازات شخصی است که مرتکب جرم شده. به بیان ساده‌تر، دعاوی کیفری در چارچوب حقوق جزا قرار دارند و مربوط به جرائمی هستند که نظم عمومی و امنیت جامعه را خدشه‌دار می‌کنند؛ مانند سرقت، کلاهبرداری، ضرب‌وجرح، توهین، تهدید، جعل اسناد و... .

در این پرونده‌ها معمولاً دادسرا و دادگاه کیفری به بررسی موضوع، جمع‌آوری ادله و صدور حکم نهایی می‌پردازند. هدف از طرح دعوای کیفری، احقاق حق، اجرای عدالت و جلوگیری از تکرار جرم در جامعه است.

 

انواع دعاوی کیفری

دعاوی کیفری را می‌توان بر اساس نوع جرم و شدت مجازات به چند دسته اصلی تقسیم کرد. هر یک از این دعاوی شرایط و مراحل خاصی برای رسیدگی دارند و بسته به نوع جرم، در دادگاه‌های متفاوتی مورد بررسی قرار می‌گیرند. به‌طور کلی، انواع دعاوی کیفری عبارت‌اند از:

۱. جرایم تعزیری

جرایم تعزیری آن دسته از جرایمی هستند که نوع و میزان مجازات آن‌ها توسط قانون‌گذار مشخص شده و قاضی بر اساس شرایط پرونده و اوضاع و احوال مجرم، حکم را صادر می‌کند. نمونه‌هایی از جرایم تعزیری عبارت‌اند از: کلاهبرداری، جعل، خیانت در امانت، توهین، تهدید، رشوه، اختلاس و ضرب‌وجرح.

۲. جرایم حدی

جرایم حدی به جرایمی گفته می‌شود که مجازات آن‌ها در شرع مقدس اسلام تعیین شده است و قاضی موظف است بر اساس همان مجازات حکم دهد. از جمله این جرایم می‌توان به زنا، سرقت حدی، قذف، شرب خمر و محاربه اشاره کرد.

۳. جرایم قصاص

در این نوع دعاوی، مجازات مجرم برابر با آسیبی است که به بزه‌دیده وارد کرده است. قتل عمد یا جرح عمدی از جمله دعاوی کیفری مربوط به قصاص هستند. در این موارد، اجرای مجازات منوط به درخواست ولی‌دم یا شاکی خصوصی است.

۴. جرایم دیه

در جرایم غیرعمدی یا مواردی که قصاص امکان‌پذیر نیست، قانون‌گذار مجازات مالی به نام دیه تعیین کرده است. به عنوان مثال، تصادفات رانندگی منجر به صدمه یا فوت، مشمول احکام دیه می‌شوند.

۵. جرایم بازدارنده یا مجازات‌های حکومتی

این دسته شامل جرایمی است که به‌منظور حفظ نظم عمومی و منافع جامعه، از سوی حکومت تعیین می‌شود. مانند قاچاق کالا و ارز، جرایم اقتصادی و جرایم علیه امنیت کشور.

 

تفاوت دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی

بسیاری از افراد در زمان طرح دعوا، تفاوت میان دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی را نمی‌دانند؛ در حالی‌که این دو نوع دعوا، از نظر موضوع، هدف، مرجع رسیدگی و نحوه صدور حکم تفاوت‌های قابل توجهی دارند.

در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌های این دو دسته از دعاوی را بررسی می‌کنیم:

۱. موضوع دعوا

در دعاوی کیفری، موضوع شکایت مربوط به ارتکاب جرم است؛ یعنی شخصی عملی انجام داده که طبق قانون جرم محسوب می‌شود، مانند سرقت، کلاهبرداری یا جعل.
اما در دعاوی حقوقی، موضوع شکایت معمولاً اختلافات مالی، قراردادی یا خانوادگی است؛ مثل مطالبه مهریه، اجاره‌بها یا اختلافات ملکی.

۲. هدف از طرح دعوا

هدف اصلی از دعاوی کیفری، مجازات مجرم و حفظ نظم اجتماعی است، در حالی که در دعاوی حقوقی، هدف جبران خسارت و احقاق حق میان اشخاص است.

۳. طرفین دعوا

در پرونده‌های کیفری، معمولاً یک طرف دعوا شاکی خصوصی یا دادستان به نمایندگی از جامعه است و طرف دیگر متهم.
اما در دعاوی حقوقی، طرفین معمولاً اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که اختلافی شخصی با یکدیگر دارند.

۴. مرجع رسیدگی

رسیدگی به دعاوی کیفری در دادسرا و دادگاه کیفری انجام می‌شود؛ اما دعاوی حقوقی در دادگاه‌های حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

۵. نتیجه نهایی

در دعاوی کیفری، نتیجه معمولاً صدور حکم مجازات مانند حبس، شلاق، جزای نقدی یا دیه است. در حالی‌که در دعاوی حقوقی، دادگاه معمولاً به محکومیت مالی، انجام یا منع از انجام عمل حقوقی حکم می‌دهد.

 

مراحل رسیدگی به دعاوی کیفری

فرآیند رسیدگی به دعاوی کیفری در نظام قضایی ایران چند مرحله دارد. هر یک از این مراحل نقش مهمی در کشف جرم، احقاق حق و اجرای عدالت ایفا می‌کند. در ادامه، مراحل اصلی رسیدگی به دعاوی کیفری را توضیح می‌دهیم:

۱. طرح شکایت کیفری

اولین گام در طرح دعوای کیفری، ثبت شکایت در دادسرا یا کلانتری محل وقوع جرم است. شاکی باید شرح ماجرا، مشخصات متهم و دلایل خود را ارائه دهد. پس از ثبت شکایت، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود تا تحقیقات مقدماتی آغاز شود.

۲. تحقیقات مقدماتی در دادسرا

در این مرحله، بازپرس یا دادیار به بررسی شکایت، جمع‌آوری ادله، بازجویی از شاکی، متهم و شهود می‌پردازد. هدف از این مرحله، تشخیص این است که آیا عمل ارتکابی واقعاً جرم است یا خیر و آیا دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود دارد یا نه.

۳. صدور قرار نهایی

پس از انجام تحقیقات، بازپرس ممکن است یکی از تصمیمات زیر را اتخاذ کند:

  • قرار جلب به دادرسی: اگر دلایل کافی برای مجرمیت متهم وجود داشته باشد، پرونده برای صدور کیفرخواست به دادستان ارسال می‌شود.

  • قرار منع تعقیب: اگر جرم ثابت نشود یا دلایل کافی وجود نداشته باشد، پرونده مختومه می‌شود.


۴. ارسال پرونده به دادگاه کیفری

در صورت صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری صالح ارسال می‌شود. بسته به نوع جرم، رسیدگی در دادگاه کیفری دو، کیفری یک یا دادگاه انقلاب انجام می‌شود.


۵. برگزاری جلسه دادرسی

در این مرحله، دادگاه با حضور شاکی، متهم، وکلای طرفین و قاضی برگزار می‌شود. در طول جلسه، ادله و مستندات بررسی شده و دفاعیات متهم و وکیل او استماع می‌گردد.


۶. صدور حکم

پس از بررسی کامل پرونده، دادگاه حکم نهایی را صادر می‌کند. رأی ممکن است شامل حبس، جزای نقدی، دیه، قصاص یا تبرئه متهم باشد.


۷. تجدیدنظرخواهی

چنانچه هر یک از طرفین از رأی دادگاه ناراضی باشند، می‌توانند ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز)، از طریق دادگاه تجدیدنظر استان یا دیوان عالی کشور نسبت به رأی صادره اعتراض کنند.

 

نقش وکیل در دعاوی کیفری

دعاوی کیفری از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین انواع پرونده‌های قضایی هستند. کوچک‌ترین اشتباه در تنظیم شکایت، ارائه ادله یا دفاع در دادگاه می‌تواند نتیجه پرونده را به‌طور کامل تغییر دهد. به همین دلیل، حضور وکیل کیفری متخصص در این‌گونه دعاوی اهمیت فراوانی دارد.


۱. مشاوره و تحلیل پرونده

وکیل کیفری با بررسی دقیق مستندات، اظهارات طرفین و قوانین مرتبط، بهترین راهکار حقوقی را برای دفاع یا طرح شکایت ارائه می‌دهد. او می‌تواند به موکل خود کمک کند تا از طرح شکایت بی‌مورد یا اشتباه جلوگیری کند.


۲. تنظیم شکایت یا دفاعیه حرفه‌ای

یکی از مهم‌ترین وظایف وکیل در دعاوی کیفری، تنظیم صحیح و اصولی شکواییه یا لایحه دفاعیه است. وکیل با تکیه بر تجربه و آگاهی از رویه دادگاه‌ها، می‌تواند شکایت را به نحوی تنظیم کند که شانس موفقیت پرونده افزایش یابد.


۳. حضور در مراحل تحقیقات و دادگاه

وکیل کیفری در تمام مراحل دادرسی، از تحقیقات مقدماتی در دادسرا تا جلسات دادگاه، در کنار موکل حضور دارد. او از حقوق موکل دفاع کرده و مانع از تضییع حقوق وی در روند دادرسی می‌شود.


۴. پیگیری تجدیدنظر و اعاده دادرسی

در صورتی که حکم دادگاه عادلانه نباشد، وکیل می‌تواند از طرق قانونی مانند تجدیدنظرخواهی یا اعاده دادرسی، برای اصلاح رأی اقدام کند و از موکل خود حمایت نماید.


۵. حفظ حقوق متهم و شاکی

نقش وکیل فقط به دفاع از متهم محدود نمی‌شود؛ در بسیاری از موارد، وکیل از حقوق شاکی نیز دفاع کرده و با ارائه مدارک و مستندات قانونی، برای احقاق حق و اجرای عدالت تلاش می‌کند.

در مجموع، حضور وکیل در دعاوی کیفری نه‌تنها موجب تسریع در روند پرونده می‌شود، بلکه احتمال صدور حکم عادلانه و صحیح را نیز افزایش می‌دهد.

 

انواع دعاوی کیفری

 

اهمیت دعاوی کیفری

دعاوی کیفری از جنبه‌های مختلف اهمیت بالایی دارند و رسیدگی به آن‌ها تأثیر مستقیم بر نظم و امنیت عمومی جامعه دارد. مهم‌ترین دلایل اهمیت دعاوی کیفری عبارت‌اند از:

  1. حفظ نظم و امنیت جامعه
    با رسیدگی به جرائم کیفری، رفتار مجرمان و بزهکاران تحت کنترل قرار می‌گیرد و از تکرار جرم جلوگیری می‌شود. عدم پیگیری صحیح این دعاوی ممکن است باعث افزایش جرائم و تشویق متهمان به ارتکاب دوباره جرم گردد.

  2. حفظ اقتدار و حاکمیت قانون
    دعاوی کیفری به دلیل جنبه عمومی و رابطه میان افراد و حاکمیت، در دسته دعاوی حقوق عمومی قرار می‌گیرند. دولت و سیستم قضایی با اجرای دقیق قوانین کیفری، نه تنها از حقوق شهروندان حمایت می‌کند، بلکه اقتدار و مشروعیت حاکمیت را نیز تقویت می‌نماید.

  3. پیشگیری از جرم و ایجاد بازدارندگی
    اجرای مجازات‌های مقرر در دعاوی کیفری، پیامدهای قانونی مشخصی برای متخلفان ایجاد می‌کند و از این طریق به بازدارندگی اجتماعی کمک می‌کند.

در مجموع، اهمیت دعاوی کیفری فراتر از حقوق فردی است و با تأثیرگذاری بر نظم اجتماعی، امنیت و اقتدار حاکمیت، نقش حیاتی در حفظ عدالت و امنیت جامعه ایفا می‌کند.

 

دادگاه‌های صالح برای رسیدگی به دعاوی کیفری

بر اساس ماده ۲۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری، دعاوی کیفری بسته به نوع جرم و مجازات تعیین‌شده، در دادگاه‌های مختلفی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. هر یک از این دادگاه‌ها صلاحیت مشخصی دارند و تنها به جرایم معین رسیدگی می‌کنند. در ادامه، انواع دادگاه‌های کیفری و صلاحیت آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

۱. دادگاه کیفری یک

این دادگاه در مرکز هر استان تشکیل می‌شود و صلاحیت رسیدگی به جرایم مهم و سنگین را دارد. از جمله جرایمی که در دادگاه کیفری یک بررسی می‌شوند عبارت‌اند از:

  • قتل عمد و جنایت‌های عمدی علیه تمامیت جسمانی با دیه نصف کامل یا بیشتر

  • زنا، لواط، تجاوز به عنف و جرایم منافی عفت

  • جرایمی با مجازات حبس ابد

  • جرایمی با مجازات قطع عضو

  • جرایمی با مجازات تعزیری درجه سه یا بالاتر

  • جرایم سیاسی و مطبوعاتی

این دادگاه معمولاً با حضور یک رئیس و دو مستشار تشکیل می‌شود تا تصمیم‌گیری‌ها با دقت بیشتری انجام گیرد.

۲. دادگاه کیفری دو

دادگاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به سایر جرایم عمومی را دارد، مگر مواردی که به صراحت در صلاحیت دادگاه‌های دیگر قرار گرفته‌اند. بیشتر پرونده‌های مربوط به کلاهبرداری، جعل، ضرب‌وجرح، سرقت، توهین و تهدید در این دادگاه بررسی می‌شوند.

۳. دادگاه انقلاب

دادگاه انقلاب به جرایم خاصی که جنبه امنیتی یا سیاسی دارند رسیدگی می‌کند. از جمله مهم‌ترین جرایمی که در صلاحیت این دادگاه است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور

  • بغی و محاربه

  • قاچاق مواد مخدر

  • قاچاق سلاح و مهمات

  • توهین به بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و مقام رهبری

  • سایر جرایمی که در شرایط خاص به موجب قانون به دادگاه انقلاب ارجاع می‌شود

۴. دادگاه نظامی

دادگاه نظامی وظیفه رسیدگی به جرایمی را دارد که توسط نیروهای نظامی، انتظامی یا کارکنان مسلح در حین انجام وظیفه یا به سبب آن ارتکاب یافته است. این دادگاه در دو سطح (دادگاه نظامی یک و دو) فعالیت می‌کند و تابع مقررات خاص آیین دادرسی نیروهای مسلح است.

۵. دادگاه اطفال و نوجوانان

مطابق ماده ۱۴۶ و ۱۴۸ قانون مجازات اسلامی، اشخاص زیر ۱۸ سال در صورت ارتکاب جرم، در دادگاه اطفال و نوجوانان مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. افراد نابالغ هیچ‌گونه مسئولیت کیفری ندارند و در مورد آنان اقدامات تأمینی و تربیتی متناسب اعمال می‌شود. هدف از تشکیل این دادگاه‌ها، اصلاح و بازپروری نوجوانان به جای مجازات سخت است.

 

فرق دعاوی کیفری و حقوقی چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، دعاوی در نظام قضایی ایران به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی. این دو نوع دعوا از نظر ماهیت، مرجع رسیدگی، نحوه طرح، قوانین حاکم و ادله اثبات تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم:


۱. تفاوت در ماهیت و هدف

دعوای حقوقی به روابط میان افراد و جبران خسارات مادی یا معنوی واردشده به اشخاص مربوط است. در حالی که دعوای کیفری ناظر بر رفتاری است که قانون‌گذار آن را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. به بیان دیگر، هدف از دعاوی حقوقی، احقاق حق و جبران خسارت است، در حالی که در دعاوی کیفری، اجرای عدالت و مجازات مجرم مدنظر قرار دارد.


۲. تفاوت در مبنای قانونی

در دعاوی کیفری، عنوان جرایم و شرایط تحقق آن‌ها به‌طور دقیق در قانون ذکر شده است. مثلاً در قانون مجازات اسلامی آمده است که تحت چه شرایطی یک عمل، کلاهبرداری، سرقت یا جعل محسوب می‌شود و چه مجازاتی دارد. اما در دعاوی حقوقی، محدودیتی در نوع خسارت وجود ندارد و هرگونه زیان مالی یا قراردادی می‌تواند موضوع دعوای حقوقی قرار گیرد.


۳. تفاوت در نحوه طرح دعوا

طرح دعوا در دعاوی حقوقی از طریق دادخواست انجام می‌شود، در حالی که در دعاوی کیفری، شکایت با شکواییه آغاز می‌گردد.
به عنوان مثال، برای مطالبه مهریه یا اجاره‌خانه باید دادخواست تنظیم شود، اما برای شکایت از سرقت یا توهین، شکواییه تقدیم دادسرا می‌شود.


۴. تفاوت در قوانین آیین دادرسی

در دعاوی کیفری، رسیدگی بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری انجام می‌شود و مراجع اصلی رسیدگی، دادسرا و دادگاه کیفری هستند.
اما در دعاوی حقوقی، قانون آیین دادرسی مدنی حاکم است و رسیدگی توسط دادگاه‌های حقوقی صورت می‌گیرد.


۵. تفاوت در ادله اثبات دعوا

در دعاوی حقوقی، ادله اثبات دعوا شامل اقرار، اسناد کتبی، شهادت، معاینه محل، کارشناسی و سوگند است. در دعاوی کیفری نیز ادله اثبات شامل اقرار، شهادت، قسامه و سوگند شرعی می‌باشد. این تفاوت‌ها به دلیل اختلاف در ماهیت موضوع دعوا و آثار حقوقی هر یک است.

 

متهم در دعاوی کیفری

چه جرایمی کیفری محسوب می‌شود؟

در قانون مجازات اسلامی، هر رفتاری که قانون‌گذار آن را ممنوع و مستوجب مجازات بداند، جرم کیفری محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، جرایم کیفری اعمالی هستند که به نظم عمومی و امنیت جامعه آسیب می‌زنند و ارتکاب آن‌ها موجب تعقیب و مجازات مرتکب خواهد شد.

برخی از مهم‌ترین جرایم کیفری که در محاکم دادگستری مورد رسیدگی قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:

  • سرقت و دزدی اموال منقول یا غیرمنقول

  • کلاهبرداری و فریب اشخاص برای تحصیل مال نامشروع

  • ایراد ضرب و جرح عمدی

  • مزاحمت برای بانوان و اطفال

  • جرایم سیاسی و مطبوعاتی

  • جعل اسناد و استفاده از سند مجعول

  • رشوه‌گیری و رشوه‌دهی (رشا و ارتشا)

  • اخاذی و تهدید برای دریافت مال یا امتیاز

  • جرایم انتخاباتی

  • صدور چک بلامحل یا بدون اعتبار

  • نوشیدن یا توزیع مشروبات الکلی

  • بازداشت و حبس غیرقانونی اشخاص

  • جرایم سایبری و رایانه‌ای (مثل هک، فیشینگ و سرقت اطلاعات)

  • اختلاس و تصرف غیرقانونی در اموال دولتی

  • افساد فی‌الارض و اقدام علیه امنیت ملی

  • فروش یا انتقال مال غیر (مال دیگران بدون مجوز قانونی)

  • اسیدپاشی و ایراد صدمه شدید بدنی

  • خیانت در امانت

  • جرایم علیه اطفال و نوجوانان

  • فرار زندانی یا کمک به فرار متهم

  • تجاوز به عنف

  • توهین، افترا و نشر اکاذیب

  • جاسوسی و افشای اسرار محرمانه کشور

  • تهدید به قتل یا آسیب بدنی

تمامی این موارد در چارچوب قوانین کیفری بررسی شده و در صورت اثبات جرم، مجازات متناسب با شدت و نوع آن برای مرتکب تعیین می‌شود.

 

بهترین وکیل دعاوی کیفری در تهران

با توجه به آمار موجود از پرونده‌های مطرح‌شده در دادگستری، بخش قابل‌توجهی از دعاوی مربوط به پرونده‌های کیفری است. جرایمی مانند سرقت، کلاهبرداری، جعل، خیانت در امانت و حتی جرایم سنگین‌تر همچون قتل و تجاوز، همگی در حوزه دعاوی کیفری قرار می‌گیرند. از آن‌جا که این دعاوی پیچیدگی‌های فراوانی دارند و کوچک‌ترین اشتباه در روند رسیدگی می‌تواند نتیجه پرونده را تغییر دهد، توصیه می‌شود حتماً از خدمات بهترین وکیل دعاوی کیفری در تهران استفاده کنید.

یک وکیل کیفری باتجربه، علاوه بر تسلط بر قوانین جزایی و آیین دادرسی کیفری، توانایی مدیریت پرونده در تمام مراحل را دارد و می‌تواند از حقوق موکل خود به‌طور کامل دفاع کند.


مهم‌ترین وظایف وکیل دعاوی کیفری عبارت‌اند از:

  • تنظیم شکواییه و طرح شکایت در مراجع قضایی صالح

  • حضور در دادسرا و دادگاه‌های کیفری برای دفاع از متهم یا اثبات جرم از سوی شاکی

  • تنظیم لوایح تخصصی و حقوقی در مراحل مختلف دادرسی از جمله دادسرا، دادگاه بدوی و تجدیدنظر

  • استفاده از ظرفیت‌های قانونی مواد ۴۷۴ و ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری برای اعتراض یا اعاده دادرسی

  • پیگیری جهت تخفیف مجازات یا درخواست اجرای مجازات‌های جایگزین حبس در مرحله اجرای حکم

  • تنظیم تقاضای عفو، آزادی مشروط و مرخصی برای محکومان واجد شرایط

اگر به دنبال بهترین وکیل کیفری در تهران هستید، می‌توانید از خدمات تیم حقوقی وکلای ایران استفاده کنید. وکلای متخصص کیفری این مجموعه، با تجربه بالا در دفاع از پرونده‌های حساس، شما را از مرحله طرح شکایت تا صدور حکم نهایی همراهی خواهند کرد.

 

تفاوت شکایت کیفری و حقوقی چیست؟

در سیستم قضایی ایران، شکایات و دعاوی به دو دسته اصلی شکایات کیفری و شکایات حقوقی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو نوع دعاوی، ویژگی‌ها، اهداف و روش رسیدگی خاص خود را دارند. مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در نوع مجازات و جبران خسارت است:

  • شکایت کیفری به دنبال مجازات فردی است که قانون را نقض کرده و هدف اصلی آن حفظ نظم عمومی و اجرای عدالت است.

  • شکایت حقوقی هدفش جبران خسارت و احقاق حقوق شخصی است و تمرکز آن بر حل اختلاف میان افراد می‌باشد.

در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع شکایت را بررسی می‌کنیم:


۱. تفاوت در نحوه اقامه دعوا

  • دعاوی حقوقی با تنظیم دادخواست آغاز می‌شوند.

  • دعاوی کیفری با تنظیم شکواییه شروع می‌شوند.
    این تفاوت نشان‌دهنده روش‌های متفاوت آغاز و پیگیری پرونده است.


۲. تفاوت در مرجع صالح رسیدگی

  • دعاوی کیفری ابتدا به دادسرا ارائه می‌شوند و پس از تحقیقات مقدماتی در صورت لزوم به دادگاه کیفری ارجاع می‌شوند.

  • دعاوی حقوقی مستقیماً در دادگاه‌های حقوقی مطرح می‌شوند و دادسرا نقشی ندارد.


۳. تفاوت در مجازات و نتیجه پرونده

  • در دعاوی کیفری، مجازات متهم ممکن است شامل حبس، جریمه نقدی، شلاق یا سایر مجازات‌های قانونی باشد.

  • در دعاوی حقوقی، دادگاه به جبران خسارت یا اجرای تعهدات قانونی می‌پردازد، مانند پرداخت وجه، الزام به انجام تعهد یا فسخ قرارداد.


۴. تفاوت در اسباب طرح دعوا

  • دعاوی کیفری زمانی مطرح می‌شوند که عمل ارتکابی جرم شناخته شده باشد.

  • دعاوی حقوقی زمانی طرح می‌شوند که حقوق شخص تضییع شده باشد، حتی اگر عمل، جرم کیفری نباشد.


۵. تفاوت در پس گرفتن شکایت

  • در دعاوی حقوقی، پس گرفتن دادخواست معمولاً باعث خاتمه پرونده می‌شود.

  • در دعاوی کیفری، حتی اگر شاکی صرف نظر کند، پرونده ممکن است به دلیل جنبه عمومی جرم توسط دادستان ادامه یابد.


۶. تفاوت در بی‌توجهی به احضاریه

  • در دعاوی کیفری، عدم حضور متهم ممکن است به صدور حکم جلب منجر شود.

  • در دعاوی حقوقی، غیبت خوانده معمولاً منجر به صدور رای غیابی می‌شود، بدون صدور اقدامات اجرایی فوری.


۷. تفاوت در قانون حاکم

  • دعاوی حقوقی تابع قانون آیین دادرسی مدنی هستند.

  • دعاوی کیفری بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی می‌شوند.


۸. تفاوت در نحوه طرح و رسیدگی

  • شکایات کیفری می‌توانند شفاهی یا کتبی مطرح شوند و پس از ثبت شکایت، دادسرا تحقیقات مقدماتی را انجام می‌دهد.

  • دعاوی حقوقی باید کتبی و مطابق مقررات دادخواست ارائه شوند و دادگاه مستقیماً رسیدگی می‌کند.


۹. تفاوت در نام طرفین دعوا

  • در دعاوی کیفری، فرد شکایت‌کننده شاکی و فرد مورد اتهام متهم نامیده می‌شود.

  • در دعاوی حقوقی، فرد خواهان خواهان و طرف مقابل خوانده نامیده می‌شود.

 

دعاوی کیفری چیست

دعاوی کیفری بخش مهمی از نظام قضایی ایران را تشکیل می‌دهند و با هدف حفظ نظم، امنیت و عدالت اجتماعی به بررسی جرایم و اعمال مجازات قانونی می‌پردازند. این دعاوی شامل انواع جرایم از جمله سرقت، کلاهبرداری، جعل، جرایم علیه اشخاص، جرایم سایبری و جرایم سیاسی هستند و رسیدگی به آن‌ها در دادگاه‌های کیفری، دادگاه انقلاب، دادگاه نظامی و دادگاه اطفال و نوجوانان انجام می‌شود. تفاوت اصلی دعاوی کیفری با دعاوی حقوقی در ماهیت، هدف، مرجع رسیدگی، نحوه طرح دعوا و نوع مجازات یا جبران خسارت است. دعاوی کیفری با طرح شکواییه آغاز می‌شوند و هدف آن‌ها مجازات متهم و پیشگیری از تکرار جرم است، در حالی که دعاوی حقوقی با دادخواست شروع شده و هدف آن جبران خسارت و احقاق حق افراد می‌باشد. استفاده از وکیل متخصص دعاوی کیفری در تهران می‌تواند روند پرونده را تسریع کرده و شانس موفقیت در دادگاه را افزایش دهد. وکیل کیفری با تسلط بر قوانین، آیین دادرسی و روش‌های دفاع، از حقوق موکل خود در تمامی مراحل رسیدگی حمایت می‌کند. در نهایت، اهمیت دعاوی کیفری فراتر از حقوق فردی است و با تأثیرگذاری بر امنیت عمومی، اقتدار حاکمیت و بازدارندگی اجتماعی، نقش حیاتی در تضمین عدالت و نظم جامعه ایفا می‌کند.

 

سوالات متداول

  • دعاوی کیفری چیست؟

    دعاوی کیفری پرونده‌هایی هستند که برای رسیدگی به جرایم و اعمال مجازات قانونی علیه متهمان مطرح می‌شوند و هدف آن‌ها حفظ نظم و امنیت جامعه است.

  • تفاوت دعاوی کیفری و حقوقی چیست؟

    دعاوی کیفری با هدف مجازات مجرم و حفظ نظم عمومی مطرح می‌شوند، در حالی که دعاوی حقوقی برای جبران خسارت و احقاق حق افراد است.

  • چه جرایمی کیفری محسوب می‌شوند؟

    جرایمی مانند سرقت، کلاهبرداری، جعل، ضرب و جرح عمدی، تجاوز، جرایم سایبری، اختلاس و جرایم سیاسی از جمله جرایم کیفری هستند.

  • دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی کیفری کدام است؟

    دادگاه‌های کیفری یک و دو، دادگاه انقلاب، دادگاه نظامی و دادگاه اطفال و نوجوانان، بسته به نوع جرم، صالح به رسیدگی هستند.

  • مراحل رسیدگی به دعاوی کیفری چگونه است؟

    مراحل شامل طرح شکواییه، تحقیقات مقدماتی در دادسرا، صدور قرار نهایی، رسیدگی در دادگاه کیفری، صدور حکم و امکان تجدیدنظر است.

  • نقش وکیل در دعاوی کیفری چیست؟

    وکیل کیفری به تنظیم شکواییه، حضور در دادسرا و دادگاه، تنظیم لوایح، پیگیری اجرای حکم و دفاع از حقوق موکل کمک می‌کند.

  • آیا شاکی می‌تواند شکایت کیفری خود را پس بگیرد؟

    در دعاوی کیفری، حتی اگر شاکی شکایت خود را پس بگیرد، پرونده ممکن است به دلیل جنبه عمومی جرم توسط دادستان ادامه یابد.

  • چه کسانی می‌توانند شاکی در دعاوی کیفری باشند؟

    هر فردی که حقی از او تضییع شده یا قربانی جرم قرار گرفته، می‌تواند شاکی باشد و شکایت کیفری ارائه دهد.

  • تفاوت دادخواست حقوقی و شکواییه کیفری چیست؟

    دادخواست حقوقی برای جبران خسارت و احقاق حق است، در حالی که شکواییه کیفری برای مجازات متهم و رسیدگی به جرم تنظیم می‌شود.

  • آیا افراد زیر ۱۸ سال هم تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرند؟

    خیر، افراد نابالغ در دادگاه اطفال و نوجوانان مورد رسیدگی قرار می‌گیرند و اقدامات اصلاحی و تربیتی برای آن‌ها اعمال می‌شود.

  • مهم‌ترین اهمیت دعاوی کیفری چیست؟

    این دعاوی به حفظ نظم و امنیت عمومی، بازدارندگی اجتماعی و حفظ اقتدار حاکمیت کمک می‌کنند.

  • چه مدارکی برای طرح شکایت کیفری لازم است؟

    مشخصات شاکی و متهم، شرح ماجرا، مدارک و اسناد موجود، گواهی‌ها و هر نوع مدرک مرتبط با جرم مورد نیاز است.

  • آیا پرونده‌های کیفری امکان تجدیدنظر دارند؟

    بله، هر یک از طرفین می‌توانند ظرف مهلت قانونی نسبت به رأی صادره در دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور اعتراض کنند.

  • وکیل کیفری چه کمک‌هایی در مرحله اجرای حکم می‌کند؟

    وکیل می‌تواند درخواست تخفیف مجازات، اجرای جایگزین حبس، تقاضای عفو یا مرخصی برای محکوم را پیگیری کند.

  • چگونه بهترین وکیل دعاوی کیفری در تهران را پیدا کنیم؟

    با مراجعه به موسسات حقوقی معتبر و بررسی تجربه و تخصص وکیل در پرونده‌های کیفری مشابه، می‌توان وکیل متخصص و باتجربه انتخاب کرد.